Nieuwe foliekas voor Ergon Kwekerij na stormschade

ARTIKEL

Sylvia de Witt, maandag 24 december 2018

328 sec

Zeventien grotere en stevigere tunnels op Eindhovense bodem

De uitzonderlijk zware storm op 18 januari vernielde alle folietunnels van Ergon Kwekerij in Eindhoven. De door Rovero Systems geplaatste tunnels stonden er respectievelijk zestien jaar en zeven jaar. Na de storm koos Ergon Kwekerij voor een totaal nieuw type folietunnel: de Rovero 1250 S van maar liefst 12,50 meter breed. 'Voor ons is dit een nog veel mooiere tunnel. Hij heeft meer luchtinhoud en ook qua mechanisatie is deze tunnel stukken gemakkelijker', zegt Toon Althuizen van Ergon.

De dag na de storm - met zware windstoten van meer dan 120 kilometer per uur - belde businessunitmanager Toon Althuizen van Ergon Jan van Hemert op. De area-salesmanager voor de Benelux van Rovero Systems moest maar eens een kijkje komen nemen bij de kwekerij in Eindhoven, want werkelijk alle folie was kapotgewaaid. Van Hemert gaf hier gehoor aan en in het gesprek kwam al direct naar voren dat Althuizen een grotere en stevigere tunnel verkoos, nu er toch vernieuwd moest worden. Hiermee kon hij het containerveld direct overspannen en zou er ook geen poot meer in het midden staan.

Zeventig procent voor andere kwekerijen

Ergon Kwekerij is een werkvoorziening waar 130 mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie werken in het kader van de Participatiewet en de oude sociale werkvoorziening. Onder 8.000 meter gewoon glas en 1,7 hectare folie en op 2 hectare containerveld worden er jonge planten gekweekt, stek- en plantgoed voor boomkwekers in binnen- en buitenland. Veertig procent wordt rechtstreeks zelf geëxporteerd naar kwekerijen in Engeland, Ierland, België, Frankrijk, Duitsland, Spanje, Italië, Polen, Oekraïne, Tsjechië, Slowakije en Slovenië. Vooral de export naar Polen en België heeft een behoorlijke omvang. Zeventig procent wordt in opdracht geproduceerd voor kwekerijen. Het sortiment is breed, vooral ook omdat er in opdracht wordt geproduceerd. Daarvan maakt klein fruit een groot deel uit. Van Berberis hebben ze altijd nieuwe soorten, en verder coniferen, Ericaceae en het vakvullende, duurdere plantgoed. Ergon kweekt twee miljoen potjes plus een veelvoud aan stekken in opdracht. In totaal vormt de stek 35 procent van de omzet.

'Zestien jaar geleden was hier een andere kwekerij', legt Althuizen uit. 'Daarvan wilden wij de strategie veranderen. Wij wilden van vakvullend groen naar plantgoed en stek. We hadden geen geld, dus zijn we samen met Rovero Systems opgestart en begonnen met een simpele tunnel, een eenvoudige boog met folie erop. Die is voor een heel schappelijke prijs neergezet.'
Van Hemert: 'Dat was prima om mee te starten. In principe was het het type tunnel dat wij "wandelkap" noemen. Door de eenvoudige constructie, zonder dat hieraan een sterkteberekening ten grondslag ligt, is de wandelkap een economisch aantrekkelijke investering.'

De eerste tunnels hebben er zestien jaar gestaan, de laatste zeven jaar. De tunnels zijn in fases geplaatst. Althuizen: 'Dit had als voordeel dat je planten kweekt die beter tegen dit klimaat kunnen. Het plantgoed groeit anders, het wordt compacter dan in een kas. Het glas stond er al; dat gebruiken we om te vermeerderen, en de folie gebruiken we voor het kweken van planten.'

Jan van Hemert en Toon Althuizen

Iets stevigers en veiligers

Eerder stonden er tunnels met twee boogjes van 6,20 meter. Deze zijn dus vervangen door tunnelkassen met één boog, maar daar ging natuurlijk wel wat aan vooraf. Was de wens van Althuizen - groter en steviger - bijvoorbeeld technisch haalbaar? Ook was er nog de beperking dat de tunnel niet hoger mocht worden dan 4 meter. 'En je wilt toch een bepaalde radius hebben, in verband met sneeuw en regenwater dat snel afgevoerd moet worden', vertelt Van Hemert. 'Dan moet je gaan spelen met de sterkteberekening en met de materialen, want je hebt ook rechte zijwanden nodig van 1,5 meter. Vanaf 1,5 meter heb je maar 2,5 meter tot de nok toe en dat moet je over 12,5 meter verdelen. Maar het is allemaal gelukt.'

Althuizen: 'Met Rovero was het bouwen vrij snel opgestart, tegelijk met de afhandeling van de verzekering. Rovero heeft nog een prijs gegeven voor het precies terugbouwen van wat er was, want dat was verzekerd. Maar wij wilden iets stevigers en veiligers, vooral wat de deuren betreft. Er zijn hier toen zeventien prachtige tunnels gebouwd. Begin april werd begonnen met de bouw en half mei waren ze klaar. Het is allemaal geweldig gebouwd. Nu zijn er in totaal zeventien brede bogen, tegenover de vierendertig kleine die twee aan twee gekoppeld waren. De folie is dezelfde gebleven, maar de onderbouw is compleet veranderd en ook veel steviger. Ik hoop dat ik nooit meer windschade krijg. Zeg nooit nooit, maar ik heb er alle vertrouwen in dat we nu aardig wat wind kunnen afdekken.'

Maatwerk

Deze 12,5 meter brede tunnel is gebouwd op verzoek van Ergon Kwekerij. Er kan dus op basis van de wensen van de klant worden gebouwd. 'Het is natuurlijk veruit het makkelijkst om standaard-tunnelkassen te leveren', zegt Jan van Hemert. 'Maar in het geval van folie heb je regelmatig met maatwerk te maken. Er zijn aanpassingen nodig aan de lokale omstandigheden, aan de afmetingen van het bestaande perceel, aan een bestaande teelt of aan de wensen van de kweker. Iedere kweker heeft specifieke wensen, elke teelt is anders en elk klimaat is anders.'

'Ik heb er alle vertrouwen in dat we nu aardig wat wind kunnen vangen'

Van Hemert: 'Vaak zie je dat Nederlandse kwekers door hun ervaring al een idee hebben van hoe ze het willen hebben, en dat leggen ze bij ons neer. In het buitenland is het vaak andersom; daar gaan ze meer van ónze ervaringen en adviezen uit. De tunnelkas met rechte zijwanden heeft afnemers in de hele wereld. De rechte zijwanden zorgen voor meer kasvolume en daardoor meer groeiruimte voor de planten en mogelijkheden voor automatisering. Daardoor is het prettiger werken. De tunnelkas met rechte zijwanden is populair in de hele wereld, voor allerlei gewassen. Vooral voor hoge en klimmende gewassen zijn de rechte wanden een groot voordeel.'

De nieuwste tunnelkas die op verzoek bij Ergon Kwekerij in Eindhoven werd geplaatst, heeft de klinkende naam Rovero 1250 S, waarbij 1250 staat voor de breedte van 12,50 meter en S voor straight, de rechte zijwanden. Deze tunnelkas was er in breedtes van 6,40 meter, 8 meter, 9,60 en 10 meter.

Levenslang

Het materiaal van de Rovero 1250 S is standaard en wordt ook voor de andere types tunnels gebruikt. Van Hemert: 'Dat is een 60 millimeter-buis voor de boog en een 32 millimeter-buis voor de schoor. In het specifieke geval van Ergon zijn we uitgegaan van bogen met een wanddikte van 2 millimeter. Voor de andere smallere tunnels werken we met een wanddikte van 1,5 millimeter.'
De hele constructie is gebouwd van gegalvaniseerd staal; de folie wordt met aluminiumprofielen vastgezet. Hij kan in principe levenslang mee. De enige beperking is de folie; die heeft wel een beperkte levensduur. Officieel zit er een garantie van vijf jaar op de uv-stabiliteit van de folie. 'Maar in Nederland moet de folie gemiddeld acht tot twaalf jaar kunnen meegaan, als er geen gekke dingen gebeuren', gaat Van Hemert verder. 'De uv-stabilisatoren houden de folie soepel. Na vijf jaar zijn die eruit en wordt de folie wat brosser. Bij storm kan er dan een scheurtje in komen. Maar als de folie goed onder spanning blijft liggen, kan hij tussen de acht en twaalf jaar mee.'

In het midden is de tunnel 4 meter hoog en de hoogte van de zijkanten is 1,50 meter. De deuren zijn 2,50 bij 2,50 meter. Aan de zijkanten zit een zijluchting, waarmee men de folie van boven naar onder kan laten zakken, zodat er ook wat circulatie in de tunnel ontstaat. Voor het naar binnen waaien van onkruidzaden is er een permanent beschermdoek aangebracht aan de buitenkant van de zijluchting.

'Nu zit er aan de buitenkant van de zijluchting een soort windbreekdoek, dat het naar binnen waaien van onkruidzaden tegengaat. De langste tunnel die hier staat is 101 meter, maar de meeste tunnels zijn 78 meter lang. Normaal wordt de tunnel gefundeerd op palen die in de grond gaan, maar bij Ergon lagen al vloeren en betonpaden. Daarom zijn er voetplaten gemaakt, zodat de nieuwe tunnels op de bestaande betonplaten zijn verankerd.'

Onkruiddoek tegen het naar binnen waaien van zaden

Schuifdeuren

Aan de folietunnels met bogen van 60 millimeter doorsnede ligt een sterkteberekening ten grondslag volgens de Nederlandse norm op basis van wind-, sneeuw-, gewas- en installatiebelasting. De basis van deze sterkteberekening is ook gebruikt voor de nieuwe tunnels van Ergon. Als de storm van 18 januari er niet was geweest, was de Rovero 1250 S er misschien ook nog niet gekomen. Voor deze folietunnel is bij Rovero Systems zelf eerst een demo gebouwd van 12,5 meter breed en 10 meter lang. Vervolgens kwam de verzekeringsmaatschappij kijken naar deze nieuwe constructie. Die ging ermee akkoord en nam de tunnel ook weer in dekking.
'Onze premie is zelfs naar beneden gegaan', vertelt Althuizen lachend.

'Schuifdeuren zijn niet alleen veiliger voor onze mensen; we kunnen nu ook een groter deel van de ruimte in de tunnel gebruiken'

Een algemeen voordeel van losse folietunnels is dat de teelt makkelijker bij elkaar kan worden gezet; je kunt dus verscheidene sortimenten maken. 'We hebben een heel groot sortiment. In elke tunnel zetten we het sortiment dat goed bij elkaar past qua tijd, potten, bemesting en beregening. Per tunnel kun je het klimaat regelen. Voor ons is dit een veel mooiere tunnel dan de voorgaande. Hij heeft meer luchtinhoud, dus de kweek is anders. Ook qua mechanisatie is deze tunnel stukken gemakkelijker. We hebben rechte zijwanden, zodat we er met de heftrucks naar binnen kunnen, planten kunnen neerzetten en opscheppen. Tot de wand toe kunnen we honderd procent van de ruimte gebruiken. Hiervoor zaten er poten in onze tunnels; die zijn nu weg, en we hebben nu schuifdeuren. Voorheen waren dat klapdeuren, die we moesten ophangen. Dat was erg lastig. Schuifdeuren zijn niet alleen veiliger voor onze mensen; we kunnen nu ook een groter deel van de ruimte in de tunnel gebruiken. Ik kan niet anders zeggen dan dat ik er erg blij mee ben.'

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie