'De beste gewasbescherming komt uit de eigen plantweerbaarheid'

ARTIKEL

Hanneke Tax, maandag 8 augustus 2022

277 sec

Bij vitale plantgroei minder kans op binnendringen schadelijke bacteriën en schimmels in de plant

Preventief plagen en ziekten bestrijden, kan dat? En is het een haalbaar idee in de boomkwekerij? 'Jazeker', zegt Arjan Kuppens van PHC Den Ouden. 'Het levert een gezonder en sterker gewas op en vaak een hoger rendement.'

Arjan Kuppens, teeltadviseur bomen en vaste planten bij PHC Den Ouden

'Onze filosofie is om planten zo gezond en sterk mogelijk te laten worden, waardoor ziekteverwekkers er weinig vat op krijgen als ze stress ondervinden. We ondersteunen kwekers bij het streven naar een zo vitaal mogelijk gewas, dus een sterke groei, zonder de planten te overvragen. Het resultaat is een efficiënte teelt waarbij je van de overige middelen minder nodig hebt: water, bemesting en beschermingsmiddelen, terwijl de kwaliteit van het eindproduct beter zal zijn. De bedoeling is dat de plant van binnenuit vitaal groeit.' Aan het woord is Arjan Kuppens, teeltadviseur bomen en vaste planten bij PHC Den Ouden. 'Onze aanpak met biostimulanten is volledig gebaseerd op plantaardig materiaal en op het natuurlijke groeiproces van planten. We maken gebruik van drie principes: activeren van de plantweerbaarheid, beschikbaar stellen van de benodigde voedingstoffen en optimaal opnemen en transporteren van mineralen door de plant.'

Glanzende, donkergroene bladeren dankzij biostimulanten

Uitdagingen: opwarmend klimaat en homogene teelt

Kuppens stipt een paar redenen aan waarom de meeste teelten wel wat hulp kunnen gebruiken voor een gezonde plantgroei: 'We kunnen in de toekomst meer hete en droge periodes verwachten, en we zijn over het algemeen ingericht op een homogene teelt. Kwekers hebben baat bij controle over het groeiproces en willen identieke gewassen met een constante kwaliteit als eindproduct. Dat betekent dat hittestress steeds vaker op de loer ligt en door de homogene teelt zijn gewassen vatbaarder voor plagen en ziekten. Stel dat je luizen krijgt op een van de beuken in een rijtje jonge exemplaren, dan is de stap naar een hele rij snel gemaakt. Vooral als die jonge beuken een mindere conditie hebben of last hebben van hittestress.'

Snelle planten makkelijke prooi

Daar komt nog bij dat de groei in het groeiseizoen makkelijk té snel kan gaan, ten koste van de weerbaarheid, aldus Kuppens: 'Als planten te snel groeien, creëren ze bijvoorbeeld dunnere celwanden. Komen daar andere factoren bij, zoals hittestress, dan kan het heel snel gaan. Bij hitte wil de plant verkoelen door vocht te verdampen. Als de plant vervolgens aan een langdurige abiotische stressperiode wordt blootgesteld, kan dit ontaarden in kwaliteitsverlies, bijvoorbeeld bladverbranding. Als een plant al minder vitaal is, kunnen bacteriën en schimmels vervolgens gemakkelijk binnendringen. Bij een vitale groei is de plant weerbaarder tegen al deze factoren. Daarom kiezen wij voor een preventieve aanpak. Het uitgangspunt is om aan te sluiten bij de natuurlijke behoefte en groeiprocessen van de plant en die te optimaliseren.'

Harpine-eiwit

'Kort samengevat komt het erop neer dat planten, net als mensen en dieren, een hormoonstelsel hebben waarmee ze fysiologische processen regelen', legt Kuppens uit. 'Bij die verschillende processen gebruikt de plant onder meer diverse mineralen. Met de biostimulanten spelen we in op die fysiologische processen. Deze biostimulanten bestaan uitsluitend uit materiaal van plantaardige oorsprong. Centraal in het programma voor vitale groei staat behandeling met een harpine-eiwit. Dit eiwit activeert het interne afweersysteem van de plant en geeft daardoor een prikkel tot de productie van afweerstoffen. Hierdoor wordt de plant minder aantrekkelijk voor insecten en schimmels, wat leidt tot een vitalere groei. Een voorwaarde is wel dat daarbij genoeg van de juiste voedingstoffen beschikbaar zijn en dat opname en transport van die stoffen goed verlopen. Een mineraal dat cruciaal is voor een goed verloop van dit proces is calcium. We voegen daarom calcium toe bij de harpinebehandeling.'

'De planten worden van binnenuit gestimuleerd om gezond te blijven; daardoor wordt de weerstand tegen ziekten en plagen hoger'

Conditie van de plant

'Ik denk aan het voorbeeld van een kweker die lichte sporen van meeldauw ziet op zijn jonge zomereik. Hoewel je beter preventief kunt werken, was de conditie van deze planten voldoende om met de behandeling te starten. Want als de vitaliteit al minder is, kan de plant de behandeling niet aan. De planten worden van binnenuit gestimuleerd om gezond te blijven; daardoor wordt de weerstand tegen ziekten en plagen hoger. Garanties voor gezonde planten kunnen we nooit geven, want het gaat om levend materiaal. Maar je kunt wel de kans op aantasting minimaliseren.' De vraag komt op wat dit betekent voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. 'Je kunt er niet van uitgaan dat je dankzij deze behandeling helemaal geen beschermingsmiddelen nodig hebt', antwoordt Kuppens. 'Een plant is een natuurlijk organisme en de omstandigheden zijn bij elke teelt weer anders. Maar dat het gebruik van gewasbescherming flink omlaag kan, staat wel vast.'

Natuurlijk gewonnen plantaardig materiaal

Kuppens benadrukt het gebruik van natuurlijk gewonnen plantaardige stoffen: 'Parallel aan de eiwitbehandeling is het belangrijk bemesting te geven met plantaardige aminozuren. Hierdoor wordt de plant gevoed en beschikt hij over de mineralen die nodig zijn om het afweersysteem te activeren en om te groeien, wat gestimuleerd wordt door harpine. Een belangrijk principe van PHC is om daarbij geen dierlijke aminozuren te gebruiken. Een plant kan dierlijke aminozuren niet een op een gebruiken; deze moeten eerst worden omgezet in de juiste vorm. Pas daarna komt het beoogde proces op gang. De reactie van planten op dierlijk materiaal noemen we een antagonistische reactie. Als je bijvoorbeeld een verkeerde vorm van kalium toedient, kan dit de opname van magnesium tegenhouden. Deze haperingen kosten energie en zetten de overige fysiologische processen op "pauze". Het risico is dat de plant alsnog vatbaarder wordt voor ziekte. Plantaardige aminozuren geven deze strubbelingen niet; ze zijn direct bruikbaar en geven de plant het juiste "shotje" om door te zetten. De behandelde plant krijgt weer zijn donkere kleur en glans en groeit goed en vitaal.'

Bijproduct drinkwaterwinning

Het derde onderdeel van het programma bestaat uit fulvinezuur. Kuppens: 'Dit stofje zorgt voor betere opname en beter transport van mineralen in de plant. Fulvinezuur wordt door PHC gewonnen in samenwerking met Vitens. Het is een bijproduct van de drinkwaterwinning en wordt dus natuurlijk gewonnen. Als fulvinezuur chemisch wordt vrijgemaakt, botst dit met het natuurlijke proces in de plant en krijg je juist eerst een dipje in het groeiproces. Betere opname gebeurt doordat fulvinezuur de huidmondjes als het ware openzet. Ook het transport van mineralen in de plant verloopt beter. Dit betekent een vitaal groeiproces en een kleinere behoefte aan voeding als water. Het maakt het groeiproces dus extra efficiënt en is ook nog eens kostenbesparend.'

Ondanks het warme weer staan de behandelde planten er fris bij

Verzekering voor gezondere planten

Dat brengt ons bij de kosten- en batenafweging. Je kunt je voorstellen dat kwekers bedenkingen hebben om planten een behandeling te geven zonder dat ze ziek zijn. Willen ze kosten maken zonder te weten of dit wel nodig is? 'Wij zijn ervan overtuigd dat preventief zorgen voor vitaliteit van de plant minder kost en meer opbrengt dan achteraf ingrijpen.' De kwekers die door Kuppens worden begeleid, geven aan dat het onder de streep inderdaad uit kan als je alles meerekent: 'Minder inboet en een kwalitatief goed gewas, dat bovendien soms een grotere maat bereikt en bij opkweek, maar ook bij de klant beter bestand blijkt tegen plagen, ziekten, hitte en droogte. Het gewas ondervindt ook minder stress van snoeien, verplanten en rooien. Alles bij elkaar levert dit een betere opbrengst op. Daarbij komt dat je bespaart op gewasbescherming, bemesting en water. Je kunt het ook zien als een soort verzekering voor gezondere planten, met als extra voordeel dat de grond niet vervuild raakt bij afwezigheid van chemische middelen.'

Eenvoudig schema met monitoring

Plantweerbaarheid is dus de beste gewasbescherming, volgens Kuppens, maar de vraag rijst of dit programma voor de kweker niet wat ingewikkeld is. Kuppens: 'Zeker niet. Als teeltadviseurs stellen we in gesprek met de klant een advies op. Daar volgt een eenvoudig schema uit voor het besproeien van de planten. Daarbij wordt het harpine-eiwit tweewekelijks toegepast en de overige bladvoeding wekelijks.' Dit schema wordt niet blind gevolgd: 'Gedurende de teelt wordt de effectiviteit van de behandeling gemonitord door bladmonsters te onderzoeken. Bij de start en later in het groeiproces wordt met plantsap-analyses van NovaCrop het effect gemeten aan de hand van de waardes van oud en jong blad. Voor de teler is het belangrijk om de effectiviteit van het programma zwart op wit te zien en we kunnen de meetwaarden gebruiken om waar nodig bij te sturen.' Kuppens besluit: 'Het hele biostimulantenprogramma leidt uiteindelijk naar dat ene doel: het verhogen van de weerbaarheid van de plant. Daardoor is op termijn minder gewasbescherming nodig voor veel plantenziekten.'

LEES OOK

Grotere plantweerbaarheid met biologische toevoegingen aan substraat

02-03-2021 | ARTIKEL

387 sec

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie