Boomkwekerijen recyclen en verduurzamen volop, maar alles hangt af van de consument

ARTIKEL

Sjoerd Rispens, donderdag 30 april 2020

416 sec

Leveranciers en kwekers vertellen over de maatregelen die ze hebben genomen

Recycling en verduurzaming spelen een grote rol in de maatschappij. Van het klimaatakkoord van Parijs tot het plan van een partij uit de gemeente, heel veel mensen houden zich ermee bezig. Hoe zit dit met boomkwekerijen? Nemen zij maatregelen en is het besef van de impact ook aanwezig?

Andere pet

'Recycling en verduurzaming staan hoog in het vaandel bij ons bedrijf', vertelt Stefan Verbunt van vasteplantenkwekerij Griffioen Wassenaar BV. 'Ik zie dat mensen privé er vaak de mond vol van hebben dat alles duurzamer moet en er ook naar handelen. Maar eenmaal op het werk zetten ze een andere pet op en zie je dat in de bedrijfsvoering veel minder terug. Dit verschil in gedrag probeer ik bij ons bedrijf zoveel mogelijk te elimineren. Je moet er niet ineens anders tegenover staan als je er tijdens je werk mee bezig bent.'

Mentaliteit

'Onze medewerkers zijn niet alleen werknemer bij ons, ze zijn natuurlijk op de eerste plaats vader of moeder, opa of oma. De mensen in ons bedrijf zijn goed bezig met recycling en verduurzaming', zegt Verbunt. 'Dat besef is er wel. Ik werk hier nu ruim anderhalf jaar en de mentaliteit rond dit onderwerp sprak me erg aan. Het zijn stuk voor stuk goede dames en kerels. Natuurlijk zijn er weleens kleine dingen waar je wat van moet zeggen; je moet altijd puntjes op de i blijven zetten.'

Recyclebaar

'Neem de plastic soep in de oceanen', noemt Verbunt als voorbeeld van een duurzaam onderwerp waar Griffioen zich mee bezighoudt. 'Wij gebruiken alleen 100 procent post-consumer en 100 procent recyclebaar PS-plastic. Al onze potten worden gerecycled.'

Verbrandingsoven

'Twintig jaar geleden gaven wij al onze potten al kleur: blauw, groen en zilver of grijs. Toen bestond dit thema nog niet eens', zegt Verbunt. 'Maar later bleek dat onze potten door die kleur er bij de afvalverwerkers uit gesorteerd worden en dus gerecycled kunnen worden. De zwarte potten, inclusief de biologisch afbreekbare, verdwijnen helaas nog in de verbrandingsoven.'

Besef

Op de vraag of de sector voldoende aan verduurzaming doet, antwoordt Verbunt wat bedachtzamer. 'De LTO Vakgroep Vaste Planten heeft zich laatst beziggehouden met de kleur van potten. P9-potten veranderden van zwart naar donkergrijs, omdat ze dan door de kleur beter te recyclen zijn. Zoals gezegd, wij deden dat twintig jaar geleden al. Het belangrijkste is dat iedereen nu beseft dat we zelf verantwoordelijkheid moeten nemen. Dat is ook evolutie. Het is wel knap om dit sectorbreed voor elkaar te krijgen.'

'Het is voor ons heel spannend, omdat we onze nek uitsteken'

Incentive

'Wij zijn in twee markten actief: in de retail met ons Hello Garden-concept, en in het openbaar groen met het vasteplantenconcept GreentoColour', zegt Verbunt. 'Via onze retailklanten in Scandinavië kwamen we op het idee van een statiegeldsysteem. Dat is heel lucratief. Als je vijf van onze potten terugbrengt naar het tuincentrum, krijg je als klant een plant voor niets en de potten krijgen op onze kwekerijen een tweede leven. Tuincentra daar zijn erg blij met dit systeem, omdat het extra traffic genereert in hun winkel. Naast een gratis plant nemen klanten altijd wel een bloemetje mee of een zak potgrond. Met dat idee van incentives zijn wij toen aan de slag gegaan.'

Statiegeldsysteem

'Al onze trays zijn gemaakt van het materiaal van afgedankte koelkasten', gaat Verbunt verder. 'Wij willen tuincentra verleiden om het gebruik van plastic in te dammen. Om dat te stimuleren, gebruiken we het statiegeldsysteem als incentive om onze trays apart te houden. Wij factureren 35 cent voor de trays. Het enige wat we vragen van onze klanten, is om ze apart te houden. Aan het einde van het jaar halen wij ze op en crediteren we het aantal trays dat we terugkrijgen maal 35 cent. Het hoeft onze klanten dus niets te kosten behalve een beetje discipline. De klant kan er zelf voor kiezen om mee te doen. Het is natuurlijk ook een optie om de trays mee te geven als service of mee te verkopen aan hun klanten. Wat er vrijkomt van de trays die niet terugkomen, is bedoeld om het transport mee te bekostigen. Mocht er dan nog iets overblijven, dan gaat dat naar een goed doel. We willen er zeker niet op verdienen. We hebben het dit seizen ingevoerd en het is nog te vroeg om te zeggen hoe succesvol het is. Door de coronacrisis is dit ook een heel vreemd en grillig seizoen. Het is voor ons heel spannend, omdat we onze nek uitsteken.'

Stafan Verbunt van Griffioen Wassenaar

Neutraal

'In de aanloop naar het nieuwe seizoen hebben we uitgebreid gecommuniceerd met onze klanten over de invoering van het statiegeldsysteem. De meest negatieve reactie op dit plan was eigenlijk neutraal, zo van: we zien wel', zegt Verbunt. 'Anderen waren heel positief en omarmen het plan. Het gaat erom dat dit de nieuwe norm wordt. De kans is reëel dat we dit statiegeldsysteem maar een paar jaar in de benen kunnen houden; er komen natuurlijk steeds meer PS-trays in omloop. Door het volume wordt het dan interessant voor de leverancier om ze gratis te komen ophalen; voor hen is het immers weer grondstof. Maar dat is prima; het gaat ons er niet om winst te maken.'

Planttijd

'Voor de planten die we leveren voor het openbaar groen, GreentoColour, gaan we nog een stap verder, of liever gezegd, we slaan een stap over. Alle planten worden geklopt geleverd; dat wil zeggen dat wij de planten leveren zonder pot, gelabeld volgens het beplantingsplan in fust. De potten blijven bij ons achter. Het grote voordeel daarvan is dat wij potten zo een tweede, derde of vierde leven kunnen geven en ze dus veel vaker gebruiken. Dat scheelt transportkosten, het scheelt de hovenier of aannemer veel planttijd en het geeft geen rommel op het project door ronddwarrelende potjes. Een win-win-winsituatie; mooi toch?'

Trots

Griffioen Wassenaar is volgens Verbunt constant met nieuwe ontwikkelingen bezig. 'In het hoogseizoen iets minder, omdat we het dan heel druk hebben, maar we evolueren constant en denken steeds na over nieuwe dingen in de volle breedte van het bedrijf. Als ik naar onszelf kijk, dan ben ik erg trots op onze mensen en constateer ik dat we goed bezig zijn.'

Peter van Dongen

Portemonnee

'Iedereen heeft de mond vol van verduurzaming', stelt ook Peter van Dongen van Telermaat. 'We willen allemaal in een elektrische auto rijden, maar waarom? Omdat het beter is voor het milieu of voor de eigen portemonnee? In veel gevallen dat laatste.'
Telermaat is al jaren bezig met recycling. 'Wij houden ons veel bezig met PP-recycling', vertelt Van Dongen. 'We lopen daarmee voorop. Jaren geleden zagen we de voordelen van recycling al in. Partijen als Rabobank zijn jaren bezig geweest met biologisch afbreekbare potten, maar zien de voordelen van recycling pas sinds kort. Dan denk ik echt: jullie zijn er veel te laat mee! In Engeland is er veel gezeur over carbon, zwarte potten en trays. Daar wordt heel negatief over gedaan; men denkt dat het onbruikbaar is. Dat is onzin. Het probleem daar is dat de techniek om het materiaal te scheiden niet goed is. Recycling en verduurzaming zijn eigenlijk heel eenvoudig, maar het draait allemaal om centen.'
'Vijftien jaar geleden', gaat Van Dongen verder, 'deden wij een proef met een afbreekbaar potje en een normaal zwart potje. Het gebruik van het afbreekbare potje is voordeliger en beter voor het milieu. Maar zo'n potje gaat na verloop van tijd schimmelen, dus het ziet er dan minder mooi uit. In de proef zagen wij dat klanten daardoor massaal voor het zwarte potje kozen. Dat maakt duidelijk dat uiterlijk een grote rol speelt. Vervolgens zitten mensen aan de keukentafel te roepen hoe duurzaam ze wel niet bezig zijn.'

'Zolang de consument niet voor gerecyclede of duurzame producten betaalt, heeft het geen zin'

Prijskaartje

De consument is dan ook de enige die de markt kan veranderen, volgens Van Dongen. 'Zolang consumenten niet voor gerecyclede of duurzame producten betalen, kunnen wij doen wat we willen, maar dan heeft het geen zin. Wij zijn altijd van mening geweest dat we moeten recyclen en we handelen daar ook naar, maar daar hangt natuurlijk wel een prijskaartje aan. Boven de deuren van onze vestigingen in Boskoop, Hengelo en Zundert staat dat we een handelsbedrijf zijn. Wat wij doen, mag ons in ieder geval geen geld kosten; dan stoppen we ermee. Maar de gebruiker bepaalt, of anders doet de wet dat wel. De sector volgt altijd daarna pas.'

Jute

Naast PP verkoopt Telermaat ook mest en gewasbeschermingsmiddelen. 'We doen veel met groene chemie', zegt Van Dongen. 'Producten en processen die het ontstaan van schadelijke verbindingen zo minimaal mogelijk maken, staan daarbij centraal. Dat is een trend en die houden wij niet tegen, want we hebben daar zelf ook baat bij. Je kunt je wel afvragen of al die dingen echt zoveel duurzamer zijn. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van jute in de bodem, dat afbreekbaar is. Wij doen dat al vrij lang. Ook dat is populair op het moment, maar ook hierbij kun je je afvragen: wil men dit echt of heeft het te maken met de prijs? Het gebruik van jute is namelijk ook goedkoper.'

Water

Telermaat houdt zich ook bezig met maatregelen rond water. 'In de zomer is er is minder water, maar dat is bij droogte wel hard nodig. Telermaat promoot watergift via druppelbevloeiing. Als je minder grondwater gebruikt en inzet op duurzamere producten, boek je daar veel terreinwinst mee. Dat heeft meerwaarde en die meerwaarde zien wij in. Wij werken daarmee via onze klanten die dit systeem gebruiken.'

Wikkelfolie

Tot zover de leveranciers. Hoe zit het met de kwekers? 'Op het gebied van recycling doen wij best veel', zegt Jeroen Linders van de gelijknamige kwekerij. 'De potjes die wij gebruiken gaan retour; wij zamelen ze in en dan gaan ze terug naar de leverancier. Die maakt er vervolgens korrels van, die de basis vormen voor nieuwe potten. Verder gebruiken we minder plastic folie voor de pallets; in plaats daarvan gebruiken we gerecycled wikkelfolie. Zo dragen we bij aan de vermindering van het gebruik van plastic. Karton gooien we in een aparte afvalbak en water recyclen we.'

Zonnepanelen

Drie jaar geleden nam Linders ook enkele stappen in de verduurzaming van het bedrijf. 'We hebben het dak van de loods vol zonnepanelen gelegd. Het dak is voor 75 procent bedekt. Het was onze bedoeling om het helemaal vol te leggen, maar tijdens de aanleg bleek dat het dak daar niet groot genoeg voor was. Maar we zijn dus behoorlijk zelfvoorzienend. We hebben ook geëlektrificeerd: vijf karretjes van ons bedrijf rijden nu op zonne-energie.'

'Bij zulke investeringen kijk je natuurlijk ook naar het kostenplaatje'

Initiatieven

Linders heeft op het moment geen initiatieven op de planning staan. 'Ik ben nu 51 jaar', zegt hij. 'Over een paar jaar neemt mijn zoon het bedrijf misschien over, dus ik ga op korte termijn geen extra maatregelen doorvoeren. Misschien gaat hij dat doen als hij de leiding heeft.'

Kostenplaatje

'Ik zit bij een studieclub die zich ook met dit soort onderwerpen bezighoudt', zegt Linders. 'Laatst ben ik naar een landelijke bijeenkomst geweest. Als ik mijn maatregelen dan vergelijk met die van anderen, ben ik een middenmoter. Ik ben geen voorloper, maar over het algemeen wel tevreden over de maatregelen die ik in het bedrijf heb doorgevoerd. Ik heb wel over andere maatregelen nagedacht: de aanschaf van een waterpomp, bijvoorbeeld, of een windturbine. Maar bij zulke investeringen kijk je natuurlijk ook naar het kostenplaatje, en bij veel maatregelen duurt het jaren voordat ze echt wat opbrengen. Zeven jaar is interessant, maar het kan soms ook twintig jaar duren. Een warmtepomp levert beperkt warm water af; dan wordt het toch een stuk minder aantrekkelijk. Vandaar dat ik mezelf een middenmoter noem.'

Milieubewust

Van den Berk Boomkwekerijen uit St. Oedenrode hecht veel belang aan het duurzaam en milieubewust kweken van bomen. De doelstelling van de kwekerij is om het hoge biodiversiteitsniveau op haar percelen te handhaven en uit te breiden. Dit doet het bedrijf door het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen sterk terug te brengen. Er worden zoveel mogelijk maatregelen genomen om milieubewust en duurzaam te produceren, bijvoorbeeld door het versnipperen van snoeihout. Ook wordt een groot deel van het bedrijf met het eigen snoeiafval verwarmd.

Elektrisch gereedschap

Van den Berk rooit en verpakt de bomen met natuurlijk, biologisch afbreekbaar materiaal, zoals jute en gaas van gegloeid draad. De vrachtwagens van het bedrijf zijn voorzien van zes motoren, die zo schoon mogelijk zijn. Ook probeert Van den Berk de CO2-uitstoot zo veel mogelijk te beperken. Daarvoor zijn enkele maatregelen genomen: men is overgestapt naar elektrisch gereedschap, er zijn vijftien fietsen voor kwekerijbezoek aangeschaft en er zijn zonnepanelen geplaatst op het dak van de machineloods.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie