Proeven met veenvrij substraat pakken verrassend goed uit |
|
| SUBSTRATEN EN BODEMBIOLOGIE |
|
|
|
|
 |
| 258 sec |
'Ondanks gevoelige wortels van Acer weinig verschil gemerkt'
De innovatiekring Weerbaarheid in de Praktijk Zundert (LTO Bomen, Vaste planten en Zomerbloemen) heeft vorig jaar vijf praktijkproeven opgezet met veenvrij substraat. Dit gebeurde in samenwerking met BCT Treeport, Varta Valorisatielab, GroeiBalans en substraatproducenten. Ook Patrick Braspenning van Boomkwekerij J. Bevers & Zn en substraatproducent Legro werkten mee. 'Ons hoofdproduct Acer is een gewas met gevoelige wortels', zegt de kweker. 'Toch zag ik geen verschil in het resultaat en hoefde ik mijn werkwijze niet aan te passen. In mei gaan we op herhaling om nog meer ervaring op te doen.'
| Kweker Patrick Braspenning gaat dit voorjaar door met de proef. |
Patrick Braspenning hoefde niet lang na te denken over de uitnodiging voor deelname aan de proeven. 'Wij leveren veel aan de Engelse markt, die bekendstaat om haar kritische houding tegenover veen', zo steekt de kweker uit Wernhout van wal. 'Je leest erover in alle bladen, maar tot nu toe heeft nog geen enkele klant ons gevraagd om over te stappen op veenvrij substraat. Tot op heden houd ik daarom graag vast aan mijn vertrouwde veenmengsel. Ik kan ermee lezen en schrijven en ook planten met gevoelige wortels, zoals Acer, voelen zich kiplekker in veen.'
Kans om ervaring op te doen
De boomkweker realiseert zich echter dat hij op enig moment zal moeten overstappen op substraat dat hoofdzakelijk bestaat uit hernieuwbare grondstoffen, zoals kokos en houtvezel. Als zijn Britse klanten er niet om vragen, vloeit die noodzaak wel voort uit het Nederlandse substraatconvenant. De afspraken die daarin zijn vastgelegd, voorzien in een geleidelijke toename van het gebruik van hernieuwbare grondstoffen met een geringe milieu-footprint. 'Het is een kwestie van tijd. We zullen de stap toch een keer moeten zetten en dat gaat makkelijker wanneer het huiswerk gedaan is', vervolgt Braspenning. 'Meedoen aan dit project zag ik vooral als een kans.'
Hernieuwbare grondstoffen
Voor producent Legro uit Helmond bood het project een gelegenheid om zijn trouwe klant ervaring te laten opdoen met duurzaam substraat, waarmee het bedrijf al jaren vertrouwd is. 'Wij zijn van oudsher verbonden met veen, maar verwerken ook al heel lang hernieuwbare grondstoffen zoals kokos en houtvezel', aldus substraatadviseur Tim Heestermans. 'Legro was zelfs één van de eerste bedrijven die op grote schaal kokosvezel gingen importeren en heeft daarvoor eigen productielocaties in India en Sri Lanka. Ook daar besteden we veel aandacht aan duurzaamheid en kwaliteitsborging. Veel van onze klanten, óók in de boomkwekerij, zijn de laatste jaren overgestapt op mengsels met minder veen en een groter aandeel hernieuwbare grondstoffen. Dat kan prima, zolang de kweker zich bewust is van de specifieke eigenschappen en de verschillen ten opzichte van 100 procent veen. Die zijn er altijd in zekere mate, maar dat hoeft geen enkele belemmering te zijn voor verandering. Het is mooi dat Boomkwekerij J. Bevers wilde meewerken aan het project. De proeven werden begeleid door Varta en GroeiBalans, en ook dat geeft kwekers vertrouwen.'
Geen natte voeten
Braspenning en zijn team kweken tuinplanten in de containermaten C4 tot C90. Acer, Hamamelis, Magnolia en Syringa zijn de belangrijkste soorten. Zoals de kweker al aangaf, stelt met name Acer hoge eisen aan het substraat. 'Japanse esdoorns houden niet van natte voeten', zo licht hij toe. 'Als het onder in de pot te lang nat en koud blijft, zul je meer last krijgen van groeivertraging, wortelsterfte en bodemgerelateerde ziekten. Het substraat moet voldoende lucht bevatten en water vast kunnen houden. Het moet dus altijd goed kunnen draineren.'
Legro stelde voor de proef een substraat samen uit de hernieuwbare grondstoffen kokos en houtvezel, aangevuld met perliet. Vanaf het voorjaar werd dit beproefd naast het vertrouwde veenmengsel. De basisbemesting was afgestemd op de behoefte van de planten en de eigenschappen van beide mengsels, zoals de pH en het bufferend vermogen voor water en nutriënten.
Tim Heestermans: 'Veen heeft uitstekende bufferende eigenschappen en is erg stabiel. Met het alternatieve mengsel probeer je die eigenschappen zo dicht mogelijk te benaderen, met behoud van een hoge, consistente kwaliteit. Voor langere teelten is dat echt essentieel. In het algemeen is de ervaring wel dat volledig veenvrij substraat een wat droger karakter heeft dan puur veen. Daar zul je de watergift en bemesting iets op moeten afstemmen. Tijdens de proeven bij Bevers hoefde dat nauwelijks, omdat het regelmatig regende.'
Verwachtingen overtroffen
Braspenning bevestigt dat de proefresultaten zijn verwachtingen overtroffen. 'Ik was aangenaam verrast. Op een eerder moment had ik buiten Legro om weleens een klein proefje gedaan met substraat dat andere grondstoffen bevatte, en daar reageerden de planten niet goed op. Nu Legro, Varta en GroeiBalans erbij betrokken waren, had ik er meer vertrouwen in. Je hoort vaak dat er flinke aanpassingen nodig zijn in de teelt bij een substraat zonder veen, maar vanwege de overvloedige neerslag waren die nauwelijks nodig. In het veenvrije mengsel verliep de wortelontwikkeling in de eerste teeltfase zelfs iets sneller en ontwikkelden de planten iets meer fijne wortels, wat ik graag zie. Die moeten de groei namelijk dragen. Bovengronds waren er op het oog geen verschillen te zien. Wat mij betreft is het mengsel met vlag en wimpel geslaagd.'
Een visuele beoordeling vond onder andere plaats op 5 juni (links) en 9 augustus (midden). De containers met blauw label bevatten veen; paars staat voor het alternatieve substraat. Aan de onderzijde van de kluit is goed te zien dat het alternatieve substraat goed draineert.
Proef voortzetten
De kweker merkt op dat 2024 een relatief nat, groeizaam jaar was. 'Als het circulaire mengsel een droger karakter had, kwam dat vanwege het weer niet echt tot uiting. Aan de andere kant weten we nu ook dat de drainage geen issue is. Onze Acers groeiden er prima op. Ik verwacht dat we met dit mengsel de stap naar duurzaam substraat kunnen zetten, maar ik ga nog niet helemaal over. In mei gaan we op herhaling en zetten we opnieuw een proef op in beide substraten. Als we een droge, warme zomer krijgen, zullen eventuele verschillen waarschijnlijk beter aan het licht komen. Ik hoop het eerlijk gezegd, want dan kan ik ervaren hoe ik daarmee om moet gaan. Legro, Varta en GroeiBalans blijven erbij betrokken. Ik ben benieuwd hoe het verloopt.'
Ook Heestermans kijkt ernaar uit. 'Wij dragen onze kennis en ervaring graag over op onze klanten, maar de kweker draait zelf aan de knoppen. De manier van oppotten, de frequentie en wijze van water geven en de gebruikte meststoffen hebben allemaal invloed op de fysische, chemische en biologische eigenschappen van het substraat. Wie de tijd neemt om een nieuw mengsel goed te leren kennen, bij voorkeur in een apart stuurbare setting zoals een kraanvak, zal weinig moeite hebben om het goed tot zijn recht te laten komen. Ook in variabele weersomstandigheden. Daarnaast is het goed om regelmatig te evalueren met je teeltadviseur en je substraatspecialist.'
René van Gastel: 'Kijk naar analyses en handel ernaar'
De proeven met circulair substraat worden technisch begeleid door teeltadviseur René van Gastel van GroeiBalans. 'We hebben de proeven samen met Varta iedere maand bezocht en visueel beoordeeld, ook ondergronds. Varta heeft ook bemonsterd voor analyses. Het mengsel van Legro heeft zonder meer goed gepresteerd. De voornaamste grondstof is kokos, dat in de boomkwekerij en vasteplantenteelt al veelvuldig wordt toegepast. Perliet is ook een bekende component, die vooral bijdraagt aan de drainage en een goede lucht-waterbalans in de containers.'
|
Uit de analyses kwamen soms wat kleine verschillen naar voren. 'Als je daar oog voor hebt en ernaar handelt, hoeft dat geen enkel probleem te zijn', aldus Van Gastel, die met een belangrijke boodschap afsluit: 'Realiseer je dat ieder mengsel zich anders gedraagt en dat dit om aanpassingen vraagt in de teelt. Wie met veen bij wijze van spreken op de automatische piloot kon telen, zal die knop moeten uitzetten en écht de vinger aan de pols moeten houden. Dat betekent: meer meten, goed kijken naar de analyses en doen wat nodig is om de wortelomgeving in topconditie te houden.'
| Boomkwekerij J. Bevers en... | |
| |
| LOGIN
met je e-mailadres om te reageren.
|
|
|
| Er zijn nog geen reacties. |
Tip de redactie
|
