Phytophthora-aantasting kan sector miljoenen kosten

ARTIKEL

MARKT & ACTUEEL

Hanneke Tax, dinsdag 9 april 2024

219 sec

Bedrijfshygiëne en preventief behandelen noodzakelijk om ziekte onder controle te houden

De afgelopen jaren kenmerken zich door relatief warme periodes met hevige regenval. Deze omstandigheden zijn zeer gunstig voor uitbreiding van de water- en warmteminnende 'waterschimmel' Phytophthora. Hoe is te voorkomen dat deze ziekte zich verspreidt over de teelt?

Caroline van den Hoek

Als we de metingen bekijken en de trend volgen, is de verwachting dat ook de komende jaren in Nederland steeds natter worden. De voorspellingen wijzen er dus op dat we rekening moeten houden met een groter risico op verspreiding van en problemen met Phytophthora, zowel in de volle grond als in de containerteelt.

Als je vatbare teelten tot een goed einde wilt brengen en het risico op aantasting wilt beperken, zijn een goede bedrijfshygiëne en watermanagement van essentieel belang.

Gezonde teelt begint bij aandacht voor waterkwaliteit en bedrijfshygiëne

Sporen van Phytophthora kunnen zich effectief verspreiden via water in een teeltsysteem. Besmet beregeningswater is een belangrijke besmettingsbron. In pot- en containerteelten, waarbij het water veelal wordt hergebruikt, is het risico het grootst. Controleer regelmatig de waterkwaliteit en bekijk de mogelijkheden om het recirculatiewater te ontsmetten, als dit nog niet is gedaan, om besmetting door het water te voorkomen.
In vollegrondsteelten kan er ook besmetting met Phytophthora plaatsvinden door besmet oppervlaktewater. Hoe relevant deze route is in de praktijk, is niet geheel duidelijk. Naast watermanagement zijn er andere bedrijfsactiviteiten die van belang zijn om problemen met Phytophthora te voorkomen, zoals verwijderen van gewasresten en aangetaste planten waar mogelijk.

Aantal nieuwe Phytophthora-soorten neemt toe

In 2013, een van de laatste jaren van het Productschap Tuinbouw, is een Phytophthora-studie uitgevoerd in de boomkwekerij met PT-projectnummer 14479 (Phytophthora-problematiek). Hierin werd al geschetst dat er vaker, meer en nieuwe Phytophthora-soorten worden waargenomen. Ook werd toen al duidelijk dat Phytophthora in meer gewassen een probleem kan worden, zoals in pioenroos.

Bom onder pioenroosteelt?

Bedrijven die zich uitsluitend bezighouden met uitgangsmateriaal van vaste planten en pioenroos, hebben voor zover bekend (nog) geen problemen met Phytophthora. Bij bedrijven die de teelt langer doortelen en er ook bloemen van snijden, nemen de problemen de laatste jaren sterk toe. Vooral vorig jaar was er in heel Nederland veel uitval door deze ziekte. Hoofdzakelijk wordt Phytophthora cactorum gevonden, waarvan bekend is dat deze ziektewerkend is in pioen, maar er worden ook andere soorten gevonden waarvan niet vaststaat of ze pathogeen zijn. Het probleem bij meerjarige pioenenteelt is dat Phytophthora zich onder natte omstandigheden als een sluipmoordenaar vanuit het bodemvocht kan verspreiden en wortelstokken kan infecteren. In het voorjaar kunnen het blad en de stengels worden aangetast, waardoor verdere verspreiding ook bovengronds kan plaatsvinden via de lucht of opspattend water.

Er zijn bedrijven die al jaren pioenen telen voor de bloementeelt en besluiten om hiermee te stoppen en hun pioenplanten te stekken voor nieuw uitgangsmateriaal. De kans dat Phytophthora op deze manier verspreid wordt, is zeer reëel. Syngenta voert momenteel in samenwerking met kwekers en een proefstation-onderzoek uit, onder meer naar het effect van de warmwaterbehandeling en diverse middelen op de overdracht van Phytophthora. Hopelijk kunnen we hier later dit jaar meer over vertellen.

Ontwikkeling van Phytophthora

Phytophthora is een zeer destructieve ziekte. Het organisme dat de ziekte veroorzaakt, behoort tot de groep van de oömyceten. Officieel zijn öomyceten geen schimmels. Ze gedijen goed bij warme en vochtige omstandigheden, dus bij bodemtemperaturen tussen 15° en 23°C en in situaties waarbij continu voldoende water aanwezig is - water dat de plant op dat moment niet nodig heeft voor een optimale gewasgroei. Phytophthora kan lange tijd in de bodem overleven, dus is het erg belangrijk om besmet materiaal zoveel mogelijk te voorkomen.

Aanpak van Phytophthora

Om Phytophthora buiten de deur te houden, zal er een scala aan maatregelen genomen moeten worden om infectie of verdere verspreiding te voorkomen. Zo is vooral bedrijfshygiëne en de juiste afvoer van besmet materiaal, maar ook het voorkomen van aantasting erg belangrijk. Geef bijvoorbeeld niet teveel water en wees voorzichtig met bovenlangs water geven in verband met opspattend water. Kleinere watergiften zijn beter dan veel water ineens, omdat Phytophthora wordt bevorderd door een hoog watergehalte in de bodem. Ook goede drainage is belangrijk. Ontsmet recirculerend water, waardoor er geen Phytophthora-sporen over het hele bedrijf verspreid worden. Pas zoveel mogelijk hygiënische maatregelen toe, dus ontsmet de gebruikte machines, gereedschap en andere materialen. Naast alle bovengenoemde maatregelen is het belangrijk om indien nodig op tijd in te grijpen met beschikbare gewasbeschermingsmiddelen, om de ziekte zoveel mogelijk te voorkomen of onder controle te krijgen. Een sterke werking tegen Phytophthora, mits preventief ingezet, hebben Pergado V (mandipropamid) en Ridomil Gold (metalaxyl-M; de toelating van de huidige formulering Ridomil Gold loopt tot 24 maart 2024). Een totaaloverzicht van beschikbare middelen in de markt is te vinden in het Syngenta Expert Center.

Levenscyclus Phytophthora

Ervaringen met Pergado V in de boomkwekerij

Afgelopen jaar is er een Phytophthora-proef in Rhododendron uitgevoerd door het Proefcentrum voor de Sierteelt (PCS) in Destelbergen (België). In deze proef werd onder andere het middel Pergado V toegepast door middel van aangieten (1,8 L per ha). Pergado V bevat de werkzame stof mandipropamid. Dit middel werkt vooral op sporenvorming en sporenkieming en gaat het binnendringen van de sporen in het blad tegen. In de proef werden de Rhododendron-planten respectievelijk één dag, één week, twee weken en drie weken na de toepassing van Pergado V geïnfecteerd met Phytophthora cinnamomi door mycelium in de potgrond te doen.

Grafiek Phytophtora aantasting in Rhododendron

In deze proef werd Pergado V toegepast door middel van aangieten in een dosering van 1,8 L per ha. De mate van aantasting is weergegeven door de planten te beoordelen en in te delen in de klassen 0, 1 of 2. Daarbij staat 0 voor: de plant is gezond, 1 voor: de plant vertoont symptomen en 2 voor: de plant is (bijna) dood. Dus hoe lager het staafje in de grafiek, hoe gezonder de planten. De conclusie was dat Pergado V een goede werking en ook een lange duurwerking heeft. Voor een goed resultaat moet Pergado V zo mogelijk wel preventief ingezet te worden.

Resistentiemanagement

Om resistentieontwikkeling te voorkomen, is het belangrijk dat je op de juiste manier afwisselt met de verschillende producten tegen Phytophthora die op de markt zijn. Hierbij is het belangrijk om erop te letten of een middel vooral preventief of deels curatief werkt en welk werkingsmechanisme het middel heeft. Iedere werkzame stof behoort tot een bepaalde chemische groep, die volgens FRAC-richtlijnen is ingedeeld. Om resistentie te voorkomen, is afwisselen met de verschillende chemische groepen noodzakelijk, vooral bij Phytophthora, dat gedefinieerd wordt als een ziekte met een hoog risico op resistentie. In het genoemde totaaloverzicht in het Expert Center is eenvoudig te zien welke middelen tot welke chemische groep behoren, wat helpt om een goed plan op te stellen en resistentie tegen te gaan.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie