Kritische uitzending Zembla over toelaten gewasbeschermingsmiddelen |
|
|
|
|
 |
| 138 sec |
Zembla: 'Ctgb bagatelliseert gevaren landbouwgif'
Op 28 september 2023 zond BNNVARA een aflevering uit van Zembla: 'Bollengif in Boterveen'. Daarin kwam niet alleen de kwestie van de lelieteelt in Boterveen aan de orde, maar ook de werkwijze van het Ctgb bij het toelatingsbeleid.
In de lelieteelt worden veel bespuitingen uitgevoerd en naarmate dit op kortere afstand van woningen gebeurt, zal dat sneller tot zorgen leiden bij omwonenden. In Boterveen waren omwonenden dan ook bezorgd over mogelijke gezondheidseffecten van de gebruikte gewasbeschermingsmiddelen op een naastgelegen lelieperceel; vooral met het oog op hun (klein)kinderen.
Nadat overleg niet leidde tot een voor omwonenden én lelieteler gewenste situatie, kwam het tot een rechtszaak, waarin in eerste instantie een spuitverbod werd opgelegd aan de teler en na een tweede uitspraak een aantal middelen toch gebruikt mogen worden. De betreffende teler claimt inmiddels zoveel bedrijfseconomische schade te hebben geleden dat hij een schadevergoeding van drie miljoen euro wil eisen van de omwonenden.
Toegelaten middelen
De 'kwestie Boterveen' deed veel stof opwaaien. Onder meer het tv-programma Zembla deed onderzoek naar de kwestie. Want: hoe kan een rechter het gebruik van bepaalde middelen verbieden vanwege gezondheidsricico's, terwijl diezelfde middelen door het Ctgb veilig worden geacht en ook conform de toelating door de teler worden gebruikt?
|
|
Hoe kan gebruik van middelen verboden worden terwijl die middelen als 'veilig' zijn toegelaten?
| |
|
Wijze van beoordelen
De Zembla-uitzending spitst zich voor een groot deel toe op de toelating door het Ctgb. Het Ctgb zou in een steekproef uit 2014 een normoverschrijding hebben gevonden bij zeven bestrijdingsmiddelen, en de risico's daarvan hebben 'weggeredeneerd.' Daarmee werd voorkomen dat die risico's gemeld zouden worden - dat zou namelijk kunnen leiden tot herbeoordeling van de middelen. Er zou daarbij gekozen zijn voor een ouder beoordelingsmodel in plaats van een beschikbaar nieuwer model, omdat in het nieuwe model risico's naar voren zouden komen en in het oude model niet.
Verder zou het Ctgb niet altijd de nieuwste wetenschappelijke inzichten meewegen, zoals onderzoeken die een verband laten zien tussen blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen en het ontwikkelen van de ziekte van Parkinson.
Reactie Cgtb
Het Ctgb heeft in een schriftelijke reactie aan Zembla laten weten zich niet te kunnen vinden in de kritiekpunten. Het gaat niet om 'wegredeneren' van risico's zoals de redactie van Zembla stelt, maar om het verfijnen van de beoordeling. Verder stelt het Ctgb dat de toelating van middelen altijd wordt gebaseerd op Europese en Nederlandse wetgeving: als uit alle beschikbare gegevens blijkt dat een gewasbeschermingsmiddel daaraan voldoet, en op grond hiervan als 'veilig' wordt gekwalificeerd, laat het Ctgb het middel toe.
Urgenda
Naar aanleiding van de zaak in Boterveen en de dreigende schadeclaim voor de omwonenden, kregen de omwonenden hulp van duurzaamheidsorganisatie Urgenda. Volgens Urgenda melden zich sindsdien nog meer burgers die zich zorgen maken over gebruik van middelen in hun omgeving. Dit kan volgens Urgenda leiden tot nieuwe zaken van burgers rond gebruik of toelating van gewasbeschermingsmiddelen.
Ook in de politiek roept de zaak vragen op, wat waarschijnlijk zal leiden tot een Kamerdebat.
|
|
'Alle beschikbare recente wetenschappelijke of technische kennis, ongeacht de bron moet worden meegewogen'
| |
|
Europees Hof: 'weeg ook recente wetenschappelijke kennis mee'
Intussen werden (ook op 28 september) bij het Hof van Justitie van de Europese Unie antwoorden op 'prejudiciële vragen'* over gewasbeschermingsmiddelen bekend gemaakt. De antwoorden komen erop neer dat bij toelating de meest recente richtlijnen moeten worden geraadpleegd, ook als deze niet zijn goedgekeurd door de EU-lidstaten, en ook alle beschikbare recente wetenschappelijke of technische kennis, ongeacht de bron van dergelijke informatie.
Het hierbij om een zaak waarin PAN Europe bezwaar had gemaakt tegen uitbreiding van de toelating van een middel met een bepaalde werkzame stof (sulfoxaflor) door het Ctgb. Dit bezwaar werd afgewezen en daarop stapte PAN naar een Nederlandse administratieve rechtbank (CBb), die vervolgens vragen stelde aan het Europese Hof.
(*'Prejudiciële vragen' zijn vragen die een rechtbank, in dit geval de CBb, voorlegt aan het Europese Hof, omdat het oordeel van het Hof daarover nodig wordt geacht om de zaak juist te kunnen beoordelen, overeenkomend met het EU-recht. In de betreffende zaak van PAN tegen het Ctgb over de toelating van het middel met sulfoxaflor is nog geen uitspraak gedaan. Wel zal de CBb bij die uitspraak de antwoorden van het Hof meewegen.)
|
|
|
| Er zijn nog geen reacties. |
Tip de redactie
|
