Ecologie, duurzaamheid en weerbaar telen

NIEUWS

Frank van Suchtelen en Chantal van Kuyck, dinsdag 4 juli 2023

272 sec

Duurzaam en biologisch zijn sleutelwoorden als je het hebt over een vernieuwende manier van boomkweken. Maar hoe combineer je dat met een rendabele bedrijfsvoering? Planten, bomen en struiken zijn essentieel voor het vergroenen van onze leefomgeving. Toch staat de afzet onder druk en zijn afnemers meer afwachtend dan in de afgelopen twee jaren. Gelukkig weerhoudt dat veel kwekers er niet van om tóch op succesvolle wijze duurzaamheid en een rendabele bedrijfsvoering met elkaar te combineren.

Een voorbeeld daarvan is Boomkwekerij Duchêne. Boomkwekerij Duchêne aan de Steenpaal te Essen (B) zoekt volop zijn weg om op een milieuvriendelijke manier wintergroene en bijzondere sierheesters te kweken. Kort samengevat is hun bedrijfsvisie: 'een gezonde bodem als basis voor kwaliteitsproducten'. De KwekersBode sprak hierover met eigenaar Tim Duchêne.

"We telen bewust een zeer ruim assortiment, dat momenteel zo'n 200 soorten omvat. Enerzijds omwille van biodiversiteit en anderzijds om een te sterke afhankelijkheid van een bepaalde teelt maximaal te vermijden. Het uitgangspunt in onze vollegrondsteelt is steeds de opbouw van een goede bodembiologie. In plaats van te denken in termen van dood, zoals 'al het schadelijke moet worden bestreden', 'alles moet zo steriel mogelijk, enzovoorts,' proberen wij te denken in termen van leven. Hierbij wordt de bodem als één geheel beschouwd, alle teelthandelingen die invloed hebben op de bodem worden door dezelfde bril bekeken. Zo laten we onze percelen bijvoorbeeld na de oogst een jaar 'rusten', gebruiken we specifieke groenbemesting, rijpe stalmest en groencompost, passen we niet-kerende grondbewerkingen toe, laten we gespecialiseerde grondbemonsteringen uitvoeren en hebben we oog voor onze waterhuishouding."

Ecologie Tim Duchene

Boomkwekerij Duchêne past daarnaast actieve bodembiologie toe door het inzetten van goede schimmels en bodembacteriën. Bij de opkweek worden mycorrhiza en bodembacteriën toegevoegd. Mycorrhiza zijn nuttige bodemschimmels die in symbiose leven met de plantenwortels. Duchêne: "Planten die in deze omstandigheden opgekweekt worden, zijn veel mooier en sterker en de groei verloopt optimaal." Een goede bodembiologie betekent, aldus Duchêne, "minder afhankelijkheid van kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen, goed voor het milieu, maar ook voor de portemonnee."

Onkruid beheersen in plaats van bestrijden

Bij Duchêne is gekozen voor het tijdig beheersen van het onkruid (manueel schoffelen), zodat geen nieuw zaad gevormd kan worden én er geen negatieve impact is op de groei en gezondheid van de planten. Dankzij het gebruik van een laag-volume-strooi-systeem is de dosering van middel per hectare aanzienlijk verminderd. Bodemherbiciden worden bewust niet gebruikt in functie van de bodembiologie. Vanaf deze zomer wordt een elektrische schoffelmachine in gebruik genomen, waardoor op maat het onkruid efficiënt kan worden beheerd.

Kwekerij Duchene

Werken in en met de natuur

Duchêne hecht veel belang aan de opbouw van een goede bodembiologie, daarnaast worden biologische middelen ingezet om de natuurlijke afweermechanismen van de planten te versterken. Dit is een eigen cocktail op maat en bevat bijvoorbeeld gesteentemeel, aminozuren, bacteriën, fulvine- en huminezuur, sporenelementen, enz. In het groeiseizoen wordt dit elke drie weken gedaan. Duchêne: "Chemische gewasbeschermingsmiddelen worden slechts uitzonderlijk ingezet, met een gerichte aanpak van de te bestrijden plaag én met een minimale impact op de natuurlijke vijanden."

Tussen de plantbedden liggen nog grasgangen. Die worden nu vervangen door gevarieerde en inheemse gras- en kruidenmengsels. Tevens worden er bloemrijke akkerranden ingezaaid en soortenrijke bloemenmengsels gebruikt als groenbemester. De soortenkeuze van deze mengsels zorgt bovendien voor een ideale habitat voor natuurlijke vijanden. "Deze natuurlijke vijanden moeten we absoluut koesteren", zegt Tim Duchêne.

Dynamisch waterbeheer
Water is van levensbelang. Duchêne: "Op onze kwekerij proberen we zeer bewust om te gaan met het schaarse goed dat 'water' heet. Daarom proberen we maximaal het beschikbare water op te vangen, vast te houden (bufferen), te laten infiltreren in de bodem en te hergebruiken." Op de interne grachten van de kwekerij staan maar liefst vier stuwen. Deze worden actief beheerd om het water maximaal op te houden in drogere perioden. Op deze manier kan het water infiltreren in de bodem (aanvulling grondwaterpeil) en hoeven de planten minder beregend.

Peilgestuurde drainage

De afgelopen jaren werd de klassieke drainage op de kwekerij omgevormd tot peilgestuurde drainage. Het voordeel van peilgestuurde drainage is dat je het waterpeil actief kunt sturen in de regelput. Dat betekent minder beregening en een positief effect op de stikstofhuishouding in de bodem en in de waterloop. Komend najaar worden de eerste kwekerijpercelen voorzien van druppelirrigatie. Duchêne: "Uiteraard staan wij van 4 t/m 6 oktober op GrootGroenPlus, wij lichten onze filosofie dan graag toe."

Faassen Plants

Biologisch bosplantsoen

Faassen Plants uit Tegelen legt zich voornamelijk toe op de teelt voor en levering van bos- en haagplantsoen voor de openbare markt en overheden. Dit maakt zo'n 70% van de totale productie uit. De eigen teelt omvat daarnaast ook laan- en parkbomen, solitaire struiken en containerteelt. Dat gebeurt met zo'n 30 vaste medewerkers, op een areaal van 75 ha. Een belangrijke stap in duurzame productie is dit jaar gezet; een deel van de kwekerij wordt voorbereid op de productie van biologisch bosplantsoen. Een ambitieuze en zeker geen eenvoudige stap. De KwekersBode sprak hierover met Ted Huijbers van Faassen Plants, na een tip van Florian Faassen.

"Duurzaamheid staat bij ons hoog in het vaandel", zegt Huijbers. "En dat willen we ook koppelen aan vooruitstrevendheid. We kweken al jaren onder PlanetProof (voorheen Milieukeur). Door aan de strenge eisen van het On the way to PlanetProof-certificaat te voldoen, lopen we voor op de 'modernisering' van de boomkwekerij. Doordat de eisen van het keurmerk ieder jaar aangescherpt worden (de eisen m.b.t. toepasbare middelen loopt een jaar vooruit op de Nederlandse wetgeving) zijn we ook in de toekomst verzekerd van een milieu-vriendelijke productie. We zijn verder MPS-A+ gecertificeerd, de hoogst haalbare status bij de controle op het gebruik van bestrijdingsmiddelen."

Biologische teelt
Huijbers gaat verder: "Als gevolg van ons streven naar duurzaamheid en vooruitstrevendheid willen we ook biologische teelt op ons bedrijf realiseren en dat betreft dan in eerste instantie het bosplantsoen met autochtone herkomst. Voor die productie hebben we nu 3 ha beschikbaar. We zijn er eigenlijk best trots op dat we het eerste Nederlandse bedrijf zijn dat zich hier momenteel mee bezig houdt."

Beschikbaar is nog iets anders dan gereed. Want er komt nogal wat bij kijken voordat zo'n perceel werkelijk geschikt is. Ted Huijbers vervolgt: "Voor het perceel biologisch is, moeten we eerst drie jaar biologisch kweken om onze producten met het certificaat Bio te mogen verhandelen, na die drie jaren komen er dus in ons geval autochtone biologische planten van dit perceel. Dat wordt gecontroleerd door SKAL Biocontrole. Dit is een zelfstandig bestuursorgaan dat erop toeziet ziet dat het biologisch produceren, bewerken en verhandelen van producten voldoet aan de biologische EU-verordening, de Nederlandse Landbouwkwaliteitswet en de reglementen en grondslagen van Skal Biocontrole zelf."

Huijbers verwacht dat het sortiment van autochtone herkomst, dat biologisch gaat worden geteeld zo'n 20 soorten omvat. Het is de bedoeling om dat in de toekomst op een areaal van 20 ha tot 40 soorten uit te breiden. Hij noemt ook als een groot voordeel dat alle percelen waarop wordt geteeld eigendom zijn en niet worden gepacht. "We weten zeker dat die al jaren goed vrij zijn van wortelonkruiden. We kunnen met trots zeggen dat we voor aankomende september een 5000 m2 biologisch plantmateriaal kunnen aanbieden in potten C7.5, waarvan veel met autochtone herkomst", aldus Huijbers.

Het eerste jaar is het lastigste
Huijbers geeft aan dat een zaailing opkweken het eerste jaar een erg lastigste opgave is. "Het goed opkweken vanuit zaad is zonder bijsturing lastig. Je moet voortdurend blijven monitoren om iedere zaailing te laten slagen. Het lastige is ook dat er wat betreft deze vorm van kweken zo weinig gegevens beschikbaar zijn waarop je kunt sturen. Het is een beetje 'trial and error', je zult het met z'n allen moeten doen. Straks in september/oktober krijgen we de uitdaging tegen het onkruid, dat wordt nog een hele klus. Maar we hebben er alle vertrouwen in. We weten op vakbeurs GGP te melden hoe het gaat!"

Namens Vakbeurs GrootGroenPlus: Didier Hermans, bestuurslid

“Een gezonde bodem is de basis voor een gezonde teelt. Dit is duidelijk doorgedrongen bij de meeste boomkwekers. Sommigen gaan hier nog wat verder in en behandelen plant en bodem als 1 ecosysteem. Zelfs in de gangbare teelten is er veel aandacht voor zowel bodembiologie als ecologische of beredeneerde gewasbescherming. De boomkwekerijsector is misschien wel één van de duurzaamste economische sectoren want we maken de wereld groener.”

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

Tip de redactie