Business Centre Treeport: internationale kwaliteitsimpact voor West-Brabantse boomteeltregio

ARTIKEL

Hanneke Tax, donderdag 26 januari 2023

379 sec

Op BCT in Zundert is alles groen: energie, water, duurzame innovaties en biodiversiteit

Business Centre Treeport (BCT) is een groen bedrijventerrein in ontwikkeling, in het hart van de Zundertse boomteeltregio. Het business centre heeft een gunstige, centrale ligging voor de Europese boomkwekerijsector. Remco van Dessel, projectleider van het BCT-team, vertelt hoe duurzaamheid en groen leidend zijn voor de ontwikkeling van het handelscentrum.

Er wordt een grote hoeveelheid duurzame energie opgewekt op het BCT

Business Centre Treeport wordt omringd door de Zundertse boomkwekerijen. De Coöperatieve Vereniging Treeport is enig aandeelhouder van BCT, waardoor het een business centre voor en door de sector is. Bezoekers zullen te zijner tijd direct bij aankomst zien hoe groen het bedrijventerrein is. Bepalend voor die uitstraling is een groene structuur met laanbomen langs de hoofdas, ecologische verbindingszones en bosaanplant, onder meer met een eigen zaadgaard. Toch is dit niet het enige groene aan BCT. Duurzame ambities vormen de basis voor een toekomstbestendig boomteeltcentrum.

Business Centre Treeport is geen doorsnee bedrijventerrein. Waaraan merk je dat?

'Het doel van BCT is om een business centre te zijn door en voor de boomteeltsector. Alle bedrijvigheid moet daarom binding hebben met de sector, als dienstverlener of toeleverancier, of moet op een andere manier toegevoegde waarde hebben. Daarom is op het bestemmingsplan een thematisch filter toegepast. Dat betekent dat bedrijven die zich willen vestigen, door hun businesscase duidelijk maken wat hun link met de sector is en wat zij toevoegen. Een commissie van vestiging kan vestigers waar nodig selecteren op basis van die boomteelt-gelieerdheid en cross-overs.'

Remco van Dessel

Business Centre Treeport in getallen

BCT omvat in totaal 62 hectare, waarvan 10 in Vlaanderen en 52 in Nederland. Op 90 procent van alle bedrijfsdaken en op de meeste waterbassins komen zonnepanelen, in totaal circa 25 hectare. Verder heeft BCT meerdere windmolens. Er is 12 hectare groen geprojecteerd en er is op het terrein capaciteit om 66 mm water te infiltreren en op te vangen voor later gebruik. Van de kavels is 100 procent verkocht en een groot deel van de realisatie zal plaatsvinden in 2023.

Het handelscentrum heeft allerlei duurzame ambities. Hoe worden die concreet?

'BCT is in alle opzichten groen. Groen in de zin van een groene inrichting, gericht op biodiversiteit en leefbaarheid en bovendien met een directe functie voor de boomteelt. En ook groen in de zin van hernieuwbare energie, door middel van een groot oppervlak zonnepanelen en eigen windmolens. Ook op het gebied van water is het terrein zeer duurzaam ingericht, waardoor een overschot aan water op eigen terrein wordt gebufferd en later beschikbaar komt als er watertekorten zijn. Daarnaast zijn veel bedrijven die zich op BCT vestigen duurzame pioniers of duurzaam in hun proces, bijvoorbeeld door recycling of gebruik van hernieuwbare bronnen.'

Themakaart Natuur, water en energie

'Groen' moet je dus zowel letterlijk als figuurlijk zien. Hoe groen wordt het terrein letterlijk?

'Van de 52 hectare op het Nederlandse deel van het bedrijventerrein is 12 hectare bestemd als groen. Dat is een veel groter aandeel dan je gewoonlijk ziet op bedrijventerreinen. Dit doen we met het oog op biodiversiteit en leefbaarheid, zodat BCT een groene en aangename plek wordt om te werken en te bezoeken en ook een impuls geeft aan de biodiversiteit. Verder zal het groen een verkoelend effect hebben op de omgeving. Tijdens de viering van de Nationale Boomfeestdag, afgelopen november, hebben 450 kinderen samen met minister Van der Wal, andere hoogwaardigheidsbekleders en vele vertegenwoordigers uit de sector bomen geplant om daarmee een begin te maken. Langs de grens en aan de noordkant maken we gebruik van de natuurlijke ecologische verbindingszone. Noordoostelijk op het terrein is een grotere boslocatie, waar nu al 2000 bomen zijn aangeplant. Dit wordt de zaadgaard, die gaat bijdragen aan de plannen waar in Nederland en ook elders in Europa hard aan wordt gewerkt. Aan zaad van goede herkomst is namelijk een tekort als we willen voldoen aan alle ambities. Van de bomen die een jaar geleden zijn aangeplant, hopen we over ongeveer vijf jaar voor het eerst te oogsten.'

Water is in Nederland steeds vaker een probleem, denk bijvoorbeeld aan de onttrekkingsverboden van afgelopen zomer. Hoe is de waterhuishouding ingericht?

'Op het hele terrein is nagedacht over een multifunctionele inrichting, waarbij we niet alleen denken aan een locatie waar je een bedrijf kunt vestigen. Elke locatie kan meerdere functies vervullen, die ook ecologisch of economisch iets toevoegen. Vanuit die multifunctionele gedachte is ook het waterplan ontworpen. Een belangrijk aspect is het voorkomen van wateroverlast en het vasthouden van water voor later gebruik. Al het water van gebouwen en verharde (parkeer)terreinen wordt opgevangen in waterbassins of geïnfiltreerd in de bodem. We hebben gekozen voor een infiltratievolume dat 10 procent hoger ligt dan wat nodig is volgens de Keur (verordening van Waterschap Brabantse Delta). De hoeveelheid water die opgevangen en gebufferd kan worden, komt neer op 600 kuub per hectare. Het water wordt opgevangen en bewaard op het terrein, en niet weggevoerd via de naastgelegen Hazeldonkse Beek of de Leijloop. Ook is goed gekeken naar de diepte van de waterfiltratie, zodat er altijd contact is met het grondwater. BCT zal daardoor ook in een hete zomer niet verdrogen en er is altijd water beschikbaar, dat ook ingezet zal kunnen worden voor boomtelers in de omgeving.'

Welke ambities heeft BCT op het gebied van hernieuwbare energie?

'Een van de vestigingseisen is dat alle daken beschikbaar blijven voor BCT, want we willen 90 procent van alle daken bedekken met zonnepanelen. Het totale oppervlak zal daardoor ongeveer 25 hectare bedragen. Samen met de windmolens levert dit 43 megawatt per jaar aan stroom op. Ter vergelijking: de Cold Store die nu al in de Treehub is gevestigd, heeft daarvan maar 1,6 megawatt nodig, terwijl dat een erg energie-intensieve activiteit is. Een ander rekenvoorbeeld: BCT kan met de eigen opwekcapaciteit voorzien in 40 procent van de energiebehoefte van de hele gemeente Zundert.'

Ik zag dat er ook zonnepanelen op water drijven; wat is daar de achtergrond van?

'In de groene structuur zijn ook een aantal flinke waterbassins opgenomen, die natuurlijk bijdragen aan de wateropslag en verkoeling. Maar daarop liggen ook drijvende zonnepanelen. Die leveren duurzame energie, maar zijn bovendien onderdeel van een pilot. De drijvers hiervoor zijn buizen die zijn gemaakt van gerecycled plastic uit de boomteeltsector. Dit systeem kan ook breder worden toegepast, bijvoorbeeld op waterbassins, zodat die afvalstroom uit de sector wordt hergebruikt en bovendien bijdraagt aan de duurzame transitie. Daarnaast gaan deze panelen het nog te bouwen Experience & Excellence Centre (E&E) van stroom voorzien.'

Deel van het BCT-terrein in vogelvlucht tijdens de Nationale Boomfeestdag. Foto: Freson Producties

Wind- en zonne-energie zijn mooi, maar ook als er weinig stroom wordt opgewekt is er vraag. Is daarover nagedacht?

'Er komt een partij op het business centre die innovatief bezig is met de opslag van energie. Die ontwikkelt een groot accusysteem door slimme recycling. Er worden namelijk heel veel accu's vervangen omdat ze het niet meer goed doen, terwijl veel cellen eigenlijk nog goed zijn. Het zou jammer zijn die cellen niet te benutten. In een zeecontainer past een accusysteem waarop 1 megawatt kan worden opgeslagen. Dit systeem is natuurlijk nog in ontwikkeling. Daarmee kom ik op een wens die wij voor de toekomst hebben, en dat is om ook energie te kunnen leveren aan de boomteeltregio in Zundert. Zelf opgewekte stroom kun je momenteel direct benutten, opslaan of terugleveren aan het net. Als we daarnaast gegarandeerde stroom aan klanten kunnen leveren, zijn we nog beter in staat om waarde toe te voegen voor de sector.'

Het grootste deel van het BCT-terrein ligt in Nederland, maar er ligt ook een deel over de grens. Wat gebeurt daarmee?

'Tien hectare van BCT ligt inderdaad aan de andere kant van de grens, in België. Het is een voormalige douanezone, waar drie jaar geleden de laatste douaniers zijn vertrokken. Dit gedeelte heeft twee functies. In de eerste plaats als energy hub voor alternatieve brandstof en in de tweede plaats als deel van het kenniscentrum (E&E), dat trouwens letterlijk grensoverschrijdend is. Een belangrijk speerpunt voor ons is om ook de mobiliteit te vergroenen. Vanuit Zundert is er veel export, grotendeels naar Europese bestemmingen, en dat betekent ook veel transport. De energy hub is een tankstation voor alternatieve brandstoffen: aan de ene kant waterstof dat gemaakt wordt met behulp van groene stroom, en daarnaast wordt er biogas geproduceerd voor bio-lng. Deze functies liggen over de grens omdat de accijnzen daar gunstiger zijn. Naast het gebruik van alternatieve brandstof zien we dat steeds meer kleinere vrachtwagens geëlektrificeerd worden.'

En het kenniscentrum?

'Het kenniscentrum zetelt zowel in Nederland als Vlaanderen. Daarover hebben we contact met HAS, Avans, Curio en Aeres in verband met opleidingen. De bedoeling is om vragen en behoeften vanuit het bedrijfsleven door te spelen naar het onderwijs, zodat opleiding en toekomstig beroep goed op elkaar aansluiten. We zullen in de toekomst namelijk nog steeds veel goed opgeleid personeel nodig hebben. Naast onderwijs wil het kenniscentrum ook innovatie aanjagen. Denk bijvoorbeeld aan het veredelen, dat klassiek vooral gericht is op een hoge sierwaarde. Door innovatief te denken, kun je ook andere invalshoeken onderzoeken. Naast plantgezondheid kunnen planten grondstoffen leveren voor de bouw, de farmaceutische of cosmetische industrie en andere toepassingen. We denken dat een innovatieve boost nodig is, voor een toekomstbestendige sector zelfs een noodzaak. Het kenniscentrum speelt daarbij de rol van inspirator en aanjager.'

Kun je voorbeelden noemen van bedrijven die zich op BCT vestigen?

'De bedrijven die zich vestigen op het park zijn heel divers. Een van de eerste is de Cold Store. In 22 koelcellen zijn nu de eerste boomkwekerijproducten opgeslagen. Voor telers is dit een manier om de winter te verlengen, om uiteindelijk jaarrond planten te kunnen leveren.
Een andere is de Treehub. Daar worden momenteel de eerste plantorders verzameld en verdicht voor verdere verzending in met name Europa. Dankzij de vestiging van een douane-expediteur kan de Treehub daarbij meteen de verplichte keuringen afhandelen in verband met de landeneisen. Dat is efficiënter, kostenbesparend en ontzorgt de kweker. Vooral grote telers kunnen al snel hierop overstappen, omdat zij ook veel B2B leveren aan handelskwekerijen in Europa. Daarnaast loopt via Treehub een kleinere B2C-stroom naar retailers in Europese landen.
Nog een partij op het park is Plant Market, die zich vooral richt op het online verkoopkanaal en cash-and-carry. Daarnaast komt er nog een partij die daardoor een totaalconcept voor de tuin kan gaan leveren via tuincentra. Particulieren kiezen in het tuincentrum de hardware en het groen voor hun tuin; dit wordt als totaalpakket bij de klant thuis afgeleverd. Een duidelijke cross-over.
Al aanwezig is een partij die organisch afval, zoals snoeiafval, gaat afnemen van kwekers om daar gevelplaten van te maken. Door mineralen toe te voegen wordt het organische materiaal versteend, terwijl het qua uiterlijk wel de houtstructuur behoudt. Van een afvalstroom wordt onderhoudsvrij materiaal geproduceerd om de kringloop te sluiten. Zo bouwen we circulair.
Het Business Centre Treeport is nog volop in ontwikkeling, waarbij de eerste bedrijven al operationeel zijn. Andere, waaronder een grote expediteur, zijn dat bijna en voor weer andere moet de nieuwbouw nog starten. Alle hectares zijn inmiddels uitgegeven en er zal in 2023 veel worden gebouwd, maar nog niet alles wordt in dat jaar gerealiseerd. Bij aanvang was de ontwikkeling van BCT verdeeld in twee fases, wat meestal gebeurt om te voorkomen dat je met een groot plan in één keer teveel risico neemt. In dit geval verloopt alles zo voorspoedig, dat fase 1 en 2 direct in elkaar overlopen. Een verhuizing van vakbeurs GrootGroenPlus naar het BCT-terrein staat ook op de planning. BCT is immers een internationale ontmoetingsplaats en het groene hart van de regio, dus is het in de toekomst ook de optimale plaats voor de internationale beurs.'

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie