Nieuw rupsenmiddel Proclaim brengt ook bladrollers onder controle

ARTIKEL

Jan van Staalduinen, maandag 21 november 2022

240 sec

Translaminaire werking biedt gewassen dubbelzijdige bescherming

Afgelopen juli is het insecticide Proclaim officieel toegelaten voor de bestrijding van rupsen in bedekte teelten van siergewassen, waaronder boomkwekerijgewassen. In snijbloementeelten is er inmiddels ruime ervaring mee opgedaan en die is zeer positief, stelt Caroline van den Hoek van Syngenta vast. 'Het maakt de verwachtingen helemaal waar. Dat is mede te danken aan de translaminaire werking van het product, die het blad dubbelzijdig beschermt.'

Caroline van den Hoek

Rupsen van bladrollers

Rupsen vormen al enige tijd een serieus knelpunt in bedekte sierteelten, inclusief boomkwekerijgewassen. Voornaamste oorzaak is het wegvallen van systemisch werkende (chemische) middelen waar rupsen, van jong tot volgroeid, nauwelijks aan konden ontkomen. De resterende, overwegend groene, middelen hebben allemaal wel een of meerdere beperkingen waardoor vreetgrage rupsen de dans kunnen ontspringen.

Beperkingen in bestaande pakket

Caroline van den Hoek (crop advisor glastuinbouw en boomkwekerij) van Syngenta weet er alles van: 'Totdat ons nieuwe middel werd toegelaten, moesten telers het doen met overwegend groene middelen die een volledige gewasbedekking vereisten. Dat wil zeggen dat de spuitvloeistof de boven- én onderzijde van het blad moet bedekken. Dat is niet altijd eenvoudig te realiseren. In de praktijk komt het daardoor regelmatig voor dat een gewas slechts voor een deel wordt beschermd. Aangezien vrijwel alle rupsenmiddelen alleen werken als de rups ze door vraat in een jong stadium van hun leven binnenkrijgen, valt het bestrijdingsresultaat dan soms tegen. Zeker wanneer er bladrollers in het geding zijn; zie daar maar eens bij te komen...'

Jonge en oudere rupsen

Bovendien is een aantal producten, waaronder de bekende Bt's (bacteriepreparaten op basis van Bacillus thuringiensis), alleen effectief tegen jonge rupsen. Grotere, verder ontwikkelde rupsen moeten er in veel gevallen zo veel van binnenkrijgen, dat zij de letale dosis niet via vraat kunnen opnemen. 'Vanwege de specifieke werking van Bt's moet je dus zeer alert scouten en er als de kippen bij zijn om net uitgekomen jonge rupsen aan te pakken,' verklaart de expert. 'Proclaim heeft van deze beperkingen gelukkig geen last. Zolang een rups vreet, is hij kwetsbaar. Hij zal binnen één tot vier uur stoppen met vreten en sterft binnen een tot twee dagen. Het middel heeft een goede duurwerking en blijft langere tijd actief.'

'Zie het maar als een soort noodrem'

Proclaim werkt translaminair

De werkzame stof emamectine benzoaat behoort tot de chemische groep van de avermectinen en wordt voortgebracht door de bodembacterie Streptomyces avermitilis. Het als wateroplosbaar granulaat geformuleerde middel is volledig van natuurlijke oorsprong, maar valt wel onder de chemische middelen.
Van den Hoek: 'Uniek aan Proclaim is zijn translaminaire werking. Dit houdt in dat het middel na opname door het blad naar het onderliggende bladweefsel wordt getransporteerd. Blad dat alleen aan de bovenzijde met spuitvloeistof wordt bedekt, is dus zowel daar als aan de onderzijde beschermd. Die dubbelzijdige bescherming is binnen enkele uren na toepassing gerealiseerd.'
De crop advisor benadrukt dat het middel geen systemische werking heeft en dus niet via de sapstroom door de hele plant wordt verspreid. 'Een goede gewasbedekking blijft daarom wel van belang,' nuanceert zij. 'Omdat een systemische werking ontbreekt, zijn nieuwgevormde plantendelen pas beschermd zodra zij met het middel worden bedekt. We adviseren om Proclaim te bewaren voor een periode met hoge rupsendruk en het dan één tot twee weken later opnieuw in te zetten. Zie het maar als een soort noodrem. Telers mogen het drie keer per jaar gebruiken met een maximale hoeveelheid van 1,5 kilogram per hectare per toepassing.'

'Volledige bestrijding in combinatie met uitvloeier'

Bewezen effectief

Hoewel het nieuwe middel in de boomkwekerij nog nauwelijks is ingezet - daarvoor kwam de toelating dit jaar net te laat - heeft het zich in onafhankelijke proeven en in de sierteelt al ruimschoots bewezen. Van den Hoek verwijst onder andere naar onderzoek door Cultus Crop Research in Photinia fraseri (glansmispel), waarin de werking tegen bladrollers is vergeleken met een Bt en een referentiemiddel (zie figuur 1).

Figuur 1. Resultaten bestrijdingsproef anjerbladroller in Photinia. Bron: Cultus Crop Research, 2018

'De verschillen spreken boekdelen,' vat de gewasbeschermingsexpert samen. 'Het referentiemiddel kwam aan een bestrijdingsresultaat van nog geen 40 procent, de Bt bleef daar nog ruim onder. Proclaim gaf in combinatie met de hulpstof Agral Gold honderd procent bestrijding. Tegen de verscholen levende bladrollers is dat een fantastische score. Het verschil zit hem in de translaminaire werking van Proclaim en de verbeterde gewasbedekking bij gebruik van deze uitvloeier.' Door de verscholen en afgeschermde levenswijze van bladrollers vallen de resultaten van het referentiemiddel en Bt vaak tegen. De middelen weten de rupsen simpelweg niet te bereiken.

Groot enthousiasme bij telers

In de snijbloemen- en potplantenteelt werd het nieuwe middel afgelopen zomer met open armen ontvangen. Diverse motten, waaronder Turkse mot, Duponchelia en enkele soorten bladrollers, houden al jaren huis in onder andere gerbera, chrysant en Alstroemeria. Met de beschikbare middelen waren de motten en rupsen niet meer effectief te bestrijden, waardoor ze op veel bedrijven jaarrond aanwezig waren. Proclaim bracht daar verandering in, al dan niet in combinatie met verbeterde scoutingmethoden met behulp van feromoonvallen en/of infraroodcamera's.
'Nu kunnen de bloementelers wat de rupsen betreft eindelijk weer een keer schoon de winter in,' verklaart Van den Hoek. 'Daardoor duurt het in het voorjaar ook langer voordat de eerste motten weer opduiken. Je hoorde de ondernemers bijna zuchten van opluchting toen de toelating een feit was.'

Caroline van den Hoek: 'Zodra de motten eitjes gaan afzetten of de eerste jonge rupsen zichtbaar zijn, is het tijd om in actie te komen'

Effectieve noodrem

In bedekte teelten kunnen ook boomkwekerijgewassen door meerdere soorten rupsen geplaagd worden. Bladrollers, met name anjerbladrollers, zijn de voornaamste boosdoeners. Syngenta adviseert om de motten en rupsen zo lang het kan, gericht te onderdrukken met andersoortige middelen (feromoonvallen, vanglampen, Bt's en overige middelen) en Proclaim achter de hand te houden als effectieve noodrem voor de meest kritieke periode.
'Bladrollers steken in koudere teelten over het algemeen pas in de zomer de kop op,' legt de crop advisor uit. 'Zodra je ziet dat de motten eitjes gaan afzetten of de eerste jonge rupsen zichtbaar zijn, is het tijd om in actie te komen. Leverbare planten mogen immers geen schade hebben. Wees alert op de juiste spuittechniek voor een goede gewasbedekking en voeg eventueel een uitvloeier toe om deze te verbeteren. Afhankelijk van de omstandigheden en de waarnemingen kan een tweede bespuiting na één of twee weken wenselijk zijn.'

Geen nevenwerking

Proclaim is beperkt integreerbaar en kan sommige biologische bestrijders serieus raken. Deze kunnen echter 24 uur na toepassing wel opnieuw in het gewas worden geïntroduceerd. 'Het heeft dus een korte nawerking op het blad; hou daar rekening mee bij het plannen van de bespuiting én het uitzetten van natuurlijke vijanden in de kas,' licht Van den Hoek toe. 'Raadpleeg bij twijfel altijd de adviseur.'
De expert benadrukt dat Proclaim weinig nevenwerking heeft tegen andere plaaginsecten of mijten. Het is een echte rupsenspecialist en dient alleen ter bestrijding van rupsen te worden toegepast.

Toepassingsadvies Proclaim Pas Proclaim toe in een dosering van 1,5 kilogram per hectare ter bestrijding van rupsen. Het spuitinterval bedraagt zeven tot veertien dagen, afhankelijk van de rupsendruk. Bij hoge rupsendruk wordt een tweede behandeling aanbevolen om ook nieuwgevormde plantendelen te beschermen; het middel werkt translaminair, maar niet systemisch.

Gebruik voldoende water en de juiste spuittechniek om een volledige gewasbedekking te verkrijgen bij een minimaal verlies van spuitvloeistof via afdruipen. Toevoeging van een uitvloeier bevordert een homogene bedekking en draagt bij aan een maximaal bestrijdingsresultaat.
Het middel wordt snel opgenomen in de waslaag van het gewas, waar het een korte nawerking heeft op natuurlijke vijanden. Deze zijn 24 na toepassing weer veilig te introduceren.

LOGIN   met je e-mailadres om te reageren.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie