'Duurzame kwaliteitsteelt lukt alleen met intensieve samenwerking'

ARTIKEL

Hanneke Tax, maandag 10 oktober 2022

324 sec

Doordacht substraat als basis voor de beste rozen en seringen

Duurzaam kweken doe je niet alleen. Daarvan is men zowel bij substraatleverancier Kekkilä-BVB als bij rozen- en seringenkwekerij Lakei doordrongen. En daarom werken beide bedrijven al jaren samen in proeven om te onderzoeken hoe je met een zo duurzaam mogelijk substraat zo weerbaar mogelijke planten kunt kweken.

Lakei streeft naar de beste kwaliteit in rozen en seringen

Toen verkoopadviseur Bram van Bommel achttien jaar geleden startte bij Kekkilä-BVB, was rozenkwekerij Lakei daar al klant. 'Ze waren toen net begonnen met potrozen en wij leverden het substraat. Sindsdien is Lakei steeds meer gegroeid, met uitbreiding van de containervelden, meer automatisering en de seringen die erbij kwamen. Met Hans van de Laak heb ik sinds die tijd een goed contact. Ik kom ook uit de rozenwereld, en ik kom uit de plaats Horst, vlak bij Lottum. Het is altijd prettig om te sparren over de onderwerpen waarmee we bezig zijn, zoals nu met plantweerbaarheid en duurzaamheid.'

Finetunen

Van Bommel vervolgt: 'We komen vaak proactief met ideeën, maar Lakei legt ons ook problemen voor. We zijn nu bijvoorbeeld samen bezig met een proef naar weerbaarheid. Lakei is altijd bezig de teelt te verbeteren en te finetunen. Het bedrijf wil graag stappen zetten op het gebied van plantweerbaarheid, omdat dat belangrijk is voor verduurzaming van de teelt.'

Containerveld met seringen

Nóg betere kwaliteit

Joep van de Pasch is assistent-teeltchef bij Lakei. Duurzame teelt is dagelijkse kost voor hem. 'Het streven naar duurzaamheid gaat voor mij gelijk op met het streven naar kwaliteit. Ik ben dan ook vooral trots als de planten dankzij alle inspanningen uitgroeien tot de mooie en sterke planten waarnaar je streeft, met de juiste hoogte en een stabiele groei. Het geeft ook een goed gevoel dat we de opkweek in veel gevallen zelf in de hand hebben; daarmee hebben we controle over de kwaliteit. De seringen telen we zowel met blote wortel als in pot. We selecteren het assortiment zelf op onze eigen testvelden. Daarvoor houden we nauwkeurig bij wat we opzetten; daaruit kiezen we de beste, sterkste en mooiste planten om te kweken voor de markt. Het sortiment rozen telen we in potten. We hebben veel licentiesoorten. De kwaliteit van de planten is voor ons het belangrijkste. Een belangrijk selectiecriterium is resistentie tegen ziekten en plagen, wat helpt om de teelt steeds duurzamer te maken.'
'Met Kekkilä-BVB werken we al jarenlang samen', vertelt Van de Pasch. 'Dan weet je wat je aan elkaar hebt en is er over en weer vertrouwen. Momenteel werken we met Kekkilä-BVB samen in meerdere proeven. We zijn op zoek naar een substraatmengsel waarmee je zo weerbaar mogelijke planten kunt telen. We onderzoeken het toevoegen van meststoffen en ook een andere samenstelling van het substraat. Die proeven lopen goed, hoewel je natuurlijk pas achteraf weet welke resultaten ze opleveren.'

Joep van de Pasch

Zoektocht naar duurzame teelt

'Volgens sommigen moet je streven naar een sterke reductie van veen in substraat. Ik zie daarbij nog wel wat haken en ogen', zegt Van de Pasch bedachtzaam. 'Van de grondstoffen die je dan gebruikt in plaats van veen is het nog niet zeker of ze altijd duurzamer zijn. En natuurlijk moeten we bij een ander substraatmengsel het teeltsysteem aanpassen. Maar we streven ernaar zo ver mogelijk te komen.'
Van Bommel vult aan: 'Duurzaamheid door middel van veenreductie heeft meerdere kanten. Om te beginnen moeten we ermee aan de slag. Als substraatproducent willen wij niet per se vasthouden aan veen, maar we willen wel een goed substraat kunnen maken dat duurzaam is. We zijn hard bezig met het ontwikkelen van duurzame substraten, waaronder veengereduceerde, maar we blijven wel kritisch. Retailers zoals supermarktketens gebruiken veenreductie graag als duurzaamheidsclaim, maar het is maar de vraag of veenreductie altijd een duurzamer substraat oplevert.'
'Bovendien', legt hij uit, 'gelden er strikte regels omtrent de winning van veen in veengebieden en moeten deze altijd hersteld worden na de oogst. Dat houdt in dat een veengebied altijd gezonder achtergelaten wordt dan het vóór de oogst was. Zo is de biodiversiteit daarna weer veel groter. Bovendien vindt de oogst van veen voor substraten plaats in een gebied ter grootte van slechts 0,05 procent van alle veengebieden ter wereld.'
Volgens Van Bommel hebben andere grondstoffen ook nadelen als het gaat om duurzaamheid. 'Bijvoorbeeld omdat er meer water nodig is of omdat de plant in de winkel sneller verdroogt. Bovendien: we oogsten veen tegenwoordig in gebieden die al eerder zijn drooggelegd voor andere doelen. Dat betekent dat er geen natuurgebieden worden aangetast om veen te winnen en dat de CO2-uitstoot - die er in een drooggelegd veengebied al is - niet stijgt door het oogsten. Veenreductie is wat ons betreft prima, maar we zien wel graag dat goed onderbouwd wordt welke substraatvorm de beste footprint oplevert.'

Bram van Bommel

'Als substraatproducent willen wij niet per se vasthouden aan veen, maar we willen wel een goed substraat maken dat duurzaam is'

Compactere rozen in experimenteel substraat

'Vorig jaar hebben we samen met Lakei een proef uitgevoerd met een experimenteel substraat zonder veen', vertelt Van Bommel verder. 'We hoopten dat de rozen compacter zouden groeien omdat er minder water beschikbaar was, wat goed kan zijn voor de weerbaarheid. Maar bij die proef bleek voornamelijk dat de groei achterbleef, niet dat de plant er sterker van werd. In een vervolgproef met toevoeging van Bara-klei zien we betere resultaten. Vooral het tweede schot groeide iets compacter.'
'Veen is een goede vochtbuffer en zorgt ook voor goede beschikbaarheid van water', legt hij uit. 'In de eerste proef waren beide factoren lager. Toevoeging van Bara-klei geeft een betere vochtbuffer, maar de beschikbaarheid van water is niet hoger. We zien dat de plant het beter doet in de kleiproef dan in de eerste proef. Of er een verschil in weerbaarheid is, kunnen we zo niet vaststellen. De plaagdruk was weliswaar laag, hoewel er geen bestrijding was toegepast. Maar misschien kwam dat door de proefomstandigheden met verschillende opstellingen los van elkaar, niet zoals in een normaal teeltveld.'

Rustige groei

Van Bommel: 'Een andere samenwerking heeft betrekking op de meststoffenstrategie. Voor die proef hebben we de rozen een paar weken geleden opgepot. In plaats van gangbare mest is er nu organische meststof toegevoegd, met minder stikstof. De elementen die daarin organisch gebonden zijn, moeten met behulp van bacteriën door de plant worden opgenomen. Dat moet resulteren in een rustige groei; we verwachten dat dit een weerbaardere plant zal opleveren. Deze proef is interessant voor Lakei, maar ook voor ons. Daarom willen we er ook zelf in investeren. De afspraak is dat wij zorgen voor de analyses, om vast te stellen hoe het zit met de opname van de aangeboden elementen door de plant. Verder doen we niet alleen een substraatanalyse, maar ook plantsap-analyses en tot slot een drogestofanalyse van de plant. Zo weten we niet alleen hoe de plant groeit en eruitziet, maar ook hoe goed de plant de aangeboden elementen kan opnemen. Voor deze proef willen we over een langere periode data verzamelen door in de loop van de tijd meerdere analyses te doen. Daarna is het nog de kunst om er goede informatie uit te halen en die te interpreteren. We hopen dat deze proef iets oplevert waarop Lakei kan voortbouwen voor het verduurzamen van de teelt. Zelf leren we hier ook veel van, niet alleen over de specifieke substraatsamenstelling, maar ook algemener, over hoe je dit soort onderzoek aanpakt.'

Ziekten en plagen

Van de Pasch is ook blij met deze onderzoeken: 'De proeven voor het verbeteren van de plantweerbaarheid passen goed bij ons streven naar een duurzame kwekerij. Met sterke planten heb je minder correctie nodig. Natuurlijk zetten we ook in op andere invalshoeken. Helemaal biologisch zou mooi zijn, maar wij telen in de buitenlucht. Daar loop je nog te veel risico op ziekten en plagen; je kunt daar niet gemakkelijk en effectief natuurlijke vijanden inzetten.'
'Verder onderzoeken we hoe we drones kunnen inzetten om ziekten en plagen te detecteren, waarna je dan snel en op kleine schaal kunt ingrijpen. Maar deze proeven zijn nog niet praktijkrijp. Ook zijn we bezig met het inzaaien van groenstroken met groenbemesters, met als extra doel om meer natuurlijke vijanden aan te trekken. Dat moet de plaagdruk ook wat omlaag helpen. En we proberen de onkruiddruk te verlagen om het middelengebruik minimaal te houden. We hebben alles afgestrooid met bark en kijken naar robotisering voor het mechanisch verwijderen van onkruid.'

De druppelirrigatie draait op zonne-energie

Bewuste druppelirrigatie

'Een duurzame stap die we kort geleden hebben gezet', vertelt Van de Pasch, 'is de overstap op druppelirrigatie die wordt aangestuurd met een elektropomp. Die elektriciteit draait voor honderd procent op zonne-energie zonder extra inzet van een aggregaat. We zijn de eerste in Nederland die daarmee volledig op zonne-energie draait. Tot voor kort deden we de beregening nog met de haspel; daar waren we dagelijks druk mee bezig. Het mooie is dat het aansturen van het druppelsysteem helemaal via de telefoon kan. We hebben ook sensoren die de vochtigheid van de grond bijhouden, maar daarnaast sturen we voorlopig nog veel op het gevoel. Die sensoren moet je eerst goed leren kennen om er de beregening mee te kunnen aansturen. Als het zover is, moet het in theorie volledig automatisch kunnen, maar ik denk dat je als teler toch blijft kijken naar de teelt.'

Teeltvelden van Lakei in vogelvlucht

Lakei Boomkwekerijen: rozen en seringen

Lakei Boomkwekerijen in het Noord-Limburgse Lottum is helemaal gespecialiseerd in de kweek van rozen en seringen voor de betere tuincentra en ketens in heel Europa. De seringen en rozen worden volledig in eigen beheer vermeerderd en opgekweekt tot kant-en-klare eindproducten, terwijl voor de rozen bovendien wordt samengewerkt met een select, wereldwijd gezelschap van veredelaars. Deze rozen worden op de markt gebracht onder een aantal eigen merklijnen, zoals Parfum de Nature, Rose Basics en Rose Classics. Lakei is twintig jaar geleden ontstaan uit de samenvoeging van de kwekerijen van Hans van de Laak en Emiel Keiren. Momenteel wordt er geteeld op een totale oppervlakte van 6 ha containerveld en 25 ha volle grond.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie