'Irrigatie van het gewas verdient meer prioriteit'

ARTIKEL

Emiel te Walvaart, dinsdag 4 oktober 2022

232 sec

André van Spengen (Netafim Netherlands) benadrukt het essentiële belang van een juiste waterflow

Irrigatie krijgt zo langzamerhand een stevige voet aan de grond in de boomkwekerij. Het vergt echter wel enige voorbereiding voordat deze methode van watergift naadloos is geïntegreerd in de teelt en bedrijfsvoering. Eerst moet uitgebreid worden uitgezocht welk irrigatiesysteem het beste bij de kweker past. Daarna luistert het nauw om met de precisietechnologie de juiste waterflow voor bodem en gewas te bepalen ten bate van een optimale groei en uniformiteit. André van Spengen van irrigatiespecialist Netafim Netherlands, die vindt dat irrigatie best wat meer prioriteit verdient, geeft tekst en uitleg.

Druppelslangen worden aangelegd. Foto: Netafim

De specialiteit van Netafim is precisie-irrigatie. Met andere woorden: elke plant krijgt evenveel water, in welke teelt dan ook. 'Maakt niet uit of er druppelaars in een pot in de containerteelt staan of dat er sproeiers worden ingezet of dat er met druppelslangen in de vollegrond wordt gewerkt, we willen het zo uniform mogelijk doen. Maar nog belangrijker is dat je zorgt dat je goed en genoeg irrigeert. We zien vaak dat er of te veel of te weinig water wordt gegeven, vooral in de buitenteelten. Zeker als we naar containers en potten kijken; een pot kan slechts x liter water vasthouden. Met name in zo'n warme zomer, zoals die we de laatste jaren hebben, is de verdamping hoog. De plant staat dan volcontinu te verdampen. Als je dan water gaat geven, moet je wel het verdampte vocht opnieuw aanvullen. Het watertekort in de pot moet dus worden gecompenseerd. Dat gebeurt niet altijd, maar ook kan men te veel water geven,' aldus André van Spengen, open-field-specialist bij Netafim Netherlands.

Optimale balans

Van Spengen stelt dat je misschien kunt kiezen uit de modernste precisie-irrigatietechnologie, maar dat het cruciale uitgangspunt 'gewoon' blijft om een te grote of te kleine watergift te voorkomen. 'Zijn we aan het overirrigeren? Dan zijn we water aan het doorspoelen naar het grondwaterpeil. Bovendien verdwijnen daarmee ook meststoffen. Als je te weinig water geeft, gaat de grond indrogen. In dat geval ontstaat er ergens een droge band in de grond die weer lastiger vochtig te krijgen is. Naast het belang van de hoeveelheid watergift is het tijdstip ervan ook essentieel: zeker niet te laat. De verschillende irrigatiesystemen leveren veel voordelen op, maar het blijft noodzakelijk de benodigde hoeveelheid water te bepalen voor een optimale bodem. Dat geldt ook voor de plantengroei. Te nat of te droog is uit den boze. Je moet de optimale balans zoeken.'
Het hele irrigatiesysteem is volgens Van Spengen zo goed als de optelsom van alle delen. 'De factoren die hierop van invloed zijn, zijn ten eerste de kwaliteit van de druppel, maar eigenlijk het hele systeem. Echter, ook de controle van de kweker als operator van het irrigatiesysteem heeft een grote impact. Het moment van de watergift is medebepalend. Belangrijk is om het juiste systeem op de juiste manier in te zetten. In theorie begin je altijd met het perfecte irrigatiesysteem, maar in de praktijk zul je dat zelden bereiken. Je boet altijd wel ergens op in, doordat je bijvoorbeeld kiest voor een goedkoper systeem vanwege de kosten.'

Aanleg van druppelslangen in de vollegrond

Open en blanco beginnen

De boomkweker zou ook niet moeten streven naar het geavanceerde irrigatiesysteem van de glastuinbouw, want dat is veelal kostbaar en niet rendabel voor hem, stelt Van Spengen. 'Bovendien werkt hij vaak buiten en dan heb je het klimaat sowieso niet in de hand. De kweker kan in feite niet volledig geautomatiseerd werken, want er zijn geen echte teeltmodellen voor elk boomkwekerijgewas. Door de voortdurende confrontatie met allerlei factoren, zal bij een uitgangspositie van een honderdprocentsysteem uiteindelijk maar zeventig á tachtig procent van het maximale vermogen kunnen functioneren. Dat vormt geen probleem doordat je er weloverwogen naartoe hebt gewerkt.'

'Op vollegrond kan beter langer geïrrigeerd worden met een lage flowrate dan met een hogere afgifte over een kortere periode'

In dit kader adviseert Van Spengen om van tevoren het irrigatiesysteem uit te laten tekenen. Daarnaast zou je ook niet moeten uitgaan van een financieel plafond. 'Begin open en blanco,' roept hij. 'Dan is het een keer schrikken, waarna je heel bewust concessies kunt doen op het voorgelegde plaatje. We rekenen allereerst de beste optie voor en vervolgens gaan we inleveren om uiteindelijk tot een acceptabele oplossing te komen. Het klinkt misschien niet logisch, maar in mijn ogen kies je dan wel bewust voor een zekere kwaliteit. Ga er bovendien vanuit dat Netafim nooit een systeem zal verkopen waar we zelf niet achterstaan.'

André van Spengen, accountmanager bij Netafim

Van Spengen illustreert hoe je tot een verbeterde verhouding van lucht, water en aarde kunt komen. 'Als je grond, voorzien van een wortelstelsel, met een hoge flow water geeft, vul je de luchtruimtes rond de wortel volledig op met water. Dit komt niet ten goede aan de groei van de plant. Maar met de juiste irrigatieflow, niet te weinig en niet te veel, wordt er eerst een viltlaag om de luchtruimte heen gebouwd door de capillaire werking van water vermengd met zandkorrels. Daarna vul je die ruimte pas op. De effectiviteit van het water verbetert, want je creëert geen anaerobe ruimte rond de wortel. Op die manier blijft water en zuurstof bij elkaar. Geef je te weinig water, dan bereikt het de wortel niet. Geef je te veel, dan staat de bodem blank. Je moet er dus precies tussenin zitten.'

Verdamping compenseren

Na testen en onderzoek heeft Netafim uitgevonden dat op vollegrond beter langer geïrrigeerd kan worden met een lage flowrate (bijvoorbeeld 0,7 mm per vierkante meter per uur) dan met een hogere afgifte (2 mm water) over een kortere periode. Met de laatste methode worden alle luchtzakjes met water gevuld, waardoor de water-luchthuishouding niet in balans is. 'Fruitbomenkwekers in Zuid-Afrika kiezen dusdanige lage flows dat ze wel een uur of tien per etmaal aan het irrigeren zijn. Nee, de grond raakt niet verzadigd, maar krijgt exact de hoeveelheid water die de plant heeft verdampt. Zo heb krijg je inzicht in de invloed van een bepaalde strategie op je wortelgroei.'

Water- en wortelverdeling in de grond

Bij het bepalen van de irrigatieflow in verhouding tot de verdamping van het gewas, kun je uitgaan van de standaardverdamping in een bepaald gebied die vaak door een weerstation wordt gemeten. 'Het probleem bij de boomkwekerij is bij mijn weten dat niet alle factoren in kaart zijn gebracht die van belang zijn voor het gewas. Wel kun je het vochtgehalte van de grond in de gaten houden door zelf te controleren. Loop regelmatig een rondje en kijk hoe het erbij staat. Of werk met vochtsensoren voor de bodem. Bovendien heeft de kweker ook zijn eigen telerskennis en -inzicht, zodat hij weet op welke dag de verdamping hoger of lager is. Gebruik dus vooral je eigen zintuigen om te voelen en te kijken hoe het vochtgehalte van de bodem is, aangevuld met verspreid wat vochtsensoren. Zo kun je op een gegeven moment de uitslag van de sensor beter interpreteren. Dit soort werkzaamheden vergt wellicht wat meer tijd, maar door optimalisatie van je watergift haal je meer uit je teelt. Hoe intensiever je ermee werkt, hoe beter je zelf kunt inschatten wat succesvol is voor de teelt.'

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie