We moeten samenwerken om stappen te zetten in de precisielandbouw

ARTIKEL

Sjoerd Rispens, vrijdag 27 december 2019

352 sec

Professionals zien nog volop ruimte voor ontwikkelingen in robotisering

Bedrijven en organisaties werkten de afgelopen jaren samen om de precisielandbouw te versnellen. Hiervoor worden technologieën als gps, maar ook robots en drones ingezet. Hoe ver zijn we met de inzet van robotica en hoe efficiënt zijn deze?

Iemand die veel van robotisering en precisielandbouw weet, is Geert Hermans, adviseur innovatie bij ZLTO. 'Ik omschrijf mezelf als business developer', zegt Hermans. 'Ik ben ooit begonnen om een ZLTO-strategie rond precisielandbouw op te zetten. Verder ondersteun ik ondernemers op dit gebied. Wij zijn nu bijvoorbeeld bezig om te kijken hoe we tech-bedrijven makkelijker kunnen laten aansluiten bij de sector.'
De robotisering heeft positieve gevolgen, volgens Hermans. 'Met de huidige middelen kun je veel onkruid weghalen, maar niet alles. Daar kunnen robots bij helpen. Er is ontzettend veel kennis aanwezig bij individuele bedrijven, maar die kennis moet op een centraal punt bij elkaar komen. Dat proberen we op dit moment met ZLTO voor elkaar te krijgen. Dan kun je een consortium van bedrijven vormen.'

Ontwikkelingen

'Er zijn op dit moment volop ontwikkelingen gaande in de robotisering', zegt Hermans over de huidige status. 'Een paar jaar geleden waren er nog maar een paar zelfrijdende machines; nu zijn dat er veel meer. Het is de bedoeling dat er over vier jaar prototypes zijn die niet alleen helpen bij het schoffelen, maar ook onkruid in de rij weg kunnen halen. Maar wij kijken ook naar innovaties voor de langere termijn. Een belangrijke vraag waarmee we ons bezighouden, is: hoe krijgen we de grond van boomkwekerijen voor de komende decennia in een zo goed mogelijke staat?'

App

Een van die ontwikkelingen is de QMS-app, een app die gebruikt kan worden in de boomteelt. De app kan onder meer voorspellen welke middelen er gebruikt moeten worden. 'De app moet bijdragen aan verdere digitalisering van de teelt', legt René Bal van Delphy uit. 'Wij zijn bezig om te kijken hoe we dit proces kunnen stimuleren. De plant blijft wel altijd centraal staan. We hebben daarnaast ook een app voor gewasbescherming; die kun je in het veld als naslagwerk gebruiken.' Ook Telermaat heeft een dergelijk app, onder de naam Maatwerk.

Beide apps van Delphy zijn al enkele jaren in omloop. Bal begon zelf in 2012 met de QMS-app en maakte van dichtbij de groei mee. 'Je kunt de app ook voor automatisch irrigatieadvies gebruiken; je ziet sneller met welke grondsoort je te maken hebt en met welke verdampingcoëfficiënt. Met de QMS willen we er uiteindelijk naartoe dat je op het perceel kunt zien wat je bij welke klimaatkarakteristieken precies nodig hebt. Bijvoorbeeld dat de bodemtemperatuur de rijpingsverschillen tussen meerdere percelen kan weergeven.'

'Met de QMS willen we ernaartoe dat je op het perceel kunt zien wat je bij welke klimaatkarakteristieken precies nodig hebt'

René Bal

De QMS kan ook voor het gewas zelf worden gebruikt. 'De grootste vraag van onze klanten is altijd: wanneer kan ik beginnen met oogsten? Dat kun je vaak drie weken van tevoren met grote zekerheid vaststellen door middel van hardheid- en suikermetingen. En de app is zo ingenieus dat we al veel eerder een streefdatum kunnen noemen. Dan heb je geen garantie dat die klopt, maar wel een indicatie. Je kunt de app gewoon op je telefoon gebruiken, maar het is wel raadzaam om hem zoveel mogelijk op de computer te gebruiken; dan krijg je een optimale interpretatie. De nauwkeurigheid is van levensbelang. Een app op je telefoon gebruik je vaak wat vluchtiger.'

'Deze app is eigenlijk nooit af', gaat Bal verder. 'Als collega's onder elkaar zeggen we altijd: We zijn klaar met deze app op het moment dat de adviseur overbodig is geworden. Dat zeggen we natuurlijk gekscherend, omdat dit niet haalbaar is. Maar hoe meer we digitaliseren, des te meer controle hebben we over de teelt.'

Voordelen

Ook Bal ziet veel voordelen op het gebied van robotisering en digitalisering. 'Allereerst omdat de bedrijven steeds groter worden', zegt hij. 'Voor kwekers wordt het daardoor steeds moeilijker om overzicht te houden. Ze moeten met te veel facetten rekening houden. En omdat je zonder digitale hulp moeilijker overzicht houdt, is het risico dat het fout gaat ook veel groter. Apps, drones en robots kunnen je daarbij helpen. Nu gebeurt het nog te vaak dat je als kweker achteraf moet zeggen: we hadden veel problemen in de bloeiperiode. Als een app je voor dat soort dingen kan waarschuwen, waarom zou je die dan niet gebruiken?'
Hermans is tevreden over de nauwkeurigheid waarmee sommige machines in de landbouw hun werk kunnen doen, maar er zijn nog altijd verbeterpunten. 'Sommige machines kunnen al op 2 centimeter nauwkeurig werken, maar dat is niet voldoende om onkruid in de rij te verwijderen', zegt hij. 'En sommige zouden wat lichter gebouwd kunnen worden, ook om bodemverdichting te voorkomen.'

'Sommige machines zouden wat lichter gebouwd kunnen worden'

App Delphy

Nadelen

Desondanks zitten er ook nadelen aan robotisering. 'De nauwkeurigheid zal altijd een punt blijven', zegt Bal. 'Soms zijn er op een perceel temperatuurverschillen. Ook met apps, drones en robots gaat het om finetunen en blijft het een uitdaging.'

Laagvolumevloeistoffen

Adriaan van de Ven is directeur van het bedrijf Agricult, dat zich met vloeistofverdeeltechnieken bezighoudt. Wat doet hij met robotisering? 'Wij ontwikkelen nieuwe spuittechnieken', vertelt hij. 'Onze nieuwste gps-laagvolumespuiten worden al op robots gezet. De vloeistoffen worden verdeeld in mooie, gelijke, uniforme druppels. Daardoor worden er minder middelen gebruikt en is er minder emissie: beter dus voor het milieu. Daarnaast kunnen robots langer doorwerken.'

Variabelen

'Er wordt geweldig veel ontwikkeld en er komen allerlei robots op de markt', vertelt Van de Ven. 'De inzetbaarheid is van veel variabelen afhankelijk, onder andere van de vraag hoe alle data praktisch inzetbaar zijn. Er worden veel data verzameld.'
Van de Ven ziet op het moment geen grote trends op het gebied van nieuwe spuittechnieken. 'Onze LvS-techniek biedt de sector al grote capaciteits- en milieuvoordelen', zegt hij. 'Maar wij blijven innoveren.'

Jan Ezendam

Volledig autonoom

Jan Ezendam produceert met zijn bedrijf in Borne machines die onder andere voor de precisielandbouw gebruikt kunnen worden. 'Wij zijn op dit moment met een nieuwe elektrische machine bezig', vertelt Ezendam. 'Het is de bedoeling dat dit een volledig autonoom voertuig wordt. We hebben hier ook de Globus Trac en de Trike, die voor negentig procent autonoom op gps rijden. Deze machines moet je aan het einde van de rij wel manueel omkeren. De nieuwe machine kan dat allemaal zelf. In februari of maart kunnen we de volgende stappen zetten met deze machine.'

Veel van de machines die Ezendam bouwt, zijn multi-inzetbaar, van planten tot oogsten. Gps zorgt daarvoor. Maar ook met technische hulp blijven er problemen. 'Met losse wortels blijf je problemen houden; dat is heel lastig', zegt Ezendam. 'Dat gaat ook met robotisering nooit helemaal foutloos.'

Secuur

'Robotisering is zeer efficiënt; ook boomkwekers kunnen daar veel voordeel uit halen', zegt directeur Ezendam. 'Want wat een machine kan, kan een mens niet zo zorgvuldig en secuur uitvoeren. Mensen willen bijvoorbeeld vier dagen per week werken. Drones en robots kunnen altijd doorgaan. Ook speelt mee dat de vraag naar medewerkers groot is.'

'Ook speelt mee dat de vraag naar medewerkers groot is'

'Machines kunnen meer hectares bewerken', gaat Ezendam verder. 'We hebben in een boomkwekerij een bijzondere machine staan die vijf rijen tegelijk kan snoeien. De kwaliteit is daarbij ook hoger en het beeld is voor alle planten exact gelijk.'

Ezendam is een groot voorstander van de moderne technieken. 'Die kunnen we ook niet tegenhouden. De Trike vind ik een heel fijne machine. Ik heb nog nooit een klant gehad die daar ontevreden over was.' Ezendam ziet nog voldoende kansen voor meer innovatie: 'Wij zijn nu bezig een machine te maken die onkruid op sportvelden moet tegengaan.'

Duurzame investering

Hoever zijn we op dit moment met de robotisering? 'In ons land gaat het nog niet snel genoeg', zegt Hermans. 'Frankrijk en Oostenrijk zijn veel verder. Het is daarom enorm belangrijk dat we in Nederland de krachten bundelen. We zijn een klein land; de kennis is volop aanwezig, maar we moeten het echt samen doen, willen we stappen zetten.'
'We staan op een heel goed punt', zegt Ezendam. 'Het gebeurt wel dat we een nieuwe machine hebben gemaakt met de nieuwste technologische snufjes, maar dan toch een probleempje tegenkomen. Dat is altijd wel te verhelpen, maar wat betreft de communicatie naar buiten houden we een slag om de arm. Er staat hier nu een machine die zes jaar lang heeft gedraaid en duizenden uren actief is geweest. Die machine heeft nooit een probleem gehad. Kwekers hebben daar veel profijt van. Dan maakt het niet uit dat ze iets meer moeten betalen.'

Groeimarkt

Als robots het werk overnemen, komt de angst voor banenverlies vaak om de hoek kijken. Hoe kijken de bedrijven daartegenaan? Ezendam vreest voor zijn eigen bedrijf geen banenverlies. 'Wij komen juist mensen tekort. Wij streven er nu naar om jong personeel aan te nemen. Die zijn meer gewend om met moderne middelen te werken.'
Ook Bal is niet bang dat de digitalisering banen overbodig gaat maken. 'Het gaat juist werkgelegenheid opleveren', zegt hij. 'Er is sprake van vergrijzing in de agrarische sector, maar de moderne bedrijven die met de app werken, zijn heel positief. Jongeren zijn meer gewend om met digitale hulpmiddelen te werken. Dit creëert nu al een groeimarkt.'

'Jongeren zijn meer gewend om met digitale hulpmiddelen te werken'

Ook Van de Ven is niet huiverig voor de toekomst als het gaat om banen. 'Ik ben niet bang voor banenverlies bij de inzet van onze LvS-techniek, ook niet in combinatie met robots. De kennis en kunde van de medewerker die het spuitwerk doet, zal men bij elk bedrijf graag willen behouden. Over het gebruik van robots wordt vaak gezegd: het kost banen, maar het levert ook banen op. Dus ja, waar stopt het wiel?'

Zee van mogelijkheden

Bal is nog met andere ontwikkelingen bezig. 'We willen dat metingen door drones optimaal ingezet kunnen worden', geeft hij aan. 'We hebben vorig jaar dronebeelden gemaakt met het bedrijf Dronewerkers; er is ruim 200 hectare in beeld gebracht. Die beelden moeten geoptimaliseerd worden, zodat de balans op het perceel verbeterd wordt. De zorg voor bomen moet zo gelijkmatiger worden. Dat gaat heel snel; we focussen nu volledig op boomniveau. En wat je in 2019 toepast, heeft in 2020 effect. Daar moet je altijd een jaar voor rekenen. Deze ontwikkeling is heel hoopvol voor de praktijk.'

Mindset

Robotisering kan een welkome toevoeging zijn voor boomkwekerijen. 'Maar de mindset moet anders', waarschuwt Hermans. 'Ik heb eens met een boomkweker gepraat over dit onderwerp. Maar hij maakte zich meer zorgen over zijn concurrenten, die sneller zouden zijn en dan meer geld konden verdienen dan hij. Dan denk ik: het is het een of het ander; je zult moeten samenwerken, dan heeft iedereen er profijt van.'

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie