Buxus is nog lang niet dood

ARTIKEL

Hein van Iersel, vrijdag 31 mei 2019

278 sec

Herplant komt dit najaar met lijn Calonectrisa-resistente buxus-cultivars

Er is moed voor nodig. Niemand zal de kwaliteiten van buxus als tuin- en haagplant durven te betwisten, maar het vereist lef om keihard door te gaan waar veel kwekers inmiddels de handdoek in de ring hebben gegooid. Didier en Alec Hermans zullen overigens betwisten dat het alleen om lef gaat. Zij leggen Boom In Business in een uitgebreid interview uit waarom buxus nog lang niet dood is en welke troeven zij gaan inzetten.


De crisis rondom buxus gaat volgens Didier Hermans om veel meer dan alleen de gevreesde buxusmot. Deze invasieve exoot, die in Europa zo ongeveer overal aanwezig is, is veeleer de druppel die de emmer doet overlopen. Eerder werd buxus, vooral de in Europa inheemse Buxus sempervirens, al geteisterd door de hardnekkige schimmelziekte Calonectria, oftewel, met de oude naam, Cylindrocladium. Rondom deze schimmelziekte ontspon zich een soort richtingenstrijd tussen een aantal buxuskwekers aan de ene kant en kwekers van onder andere Ilex crenata aan de andere kant. Hermans senior ergert zich nog steeds aan wat er toen is voorgevallen. Zijn grootste bezwaar geldt vooral het gebrek aan collegialiteit tussen kwekers. Hermans heeft geen bezwaar tegen gezonde concurrentie, maar het gaat volgens senior niet aan om elkaar frontaal aan te vallen, bijvoorbeeld door een plant te profileren als buxusvervanger. Overigens heeft Hermans destijds ook meegedraaid in het collectief rondom Ilex crenata, maar daar is hij uit gestapt.

Bestrijding

De rupsen van de buxusmot zijn goed te bestrijden, zowel chemisch als biologisch. Producten op basis van spinosad (Conserve Garden) zijn in België toegelaten voor de particulier in de biologische teelt. Ze hebben een lange nawerking en zijn volgens Hermans even efficiënt als chemische middelen. Producten op basis van Bacillus thuriengensis (Xentari) zijn voor de particulier niet toegelaten in België en Nederland, maar wel in de rest van Europa. Xentari werkt vooral goed op jonge rupsen. Chemische rupsmiddelen op basis van lambda-cyhalothrine (Karate Garden) of deltamethrin (Decis) hebben ook een goede werking. Deze twee laatste middelen zijn toegelaten voor zowel professioneel gebruik als particulier gebruik.

Calonectria

Terug naar de strijd om buxus weer op de kaart te zetten. Hermans senior denkt dat hij daarvoor een belangrijke troef in huis heeft: een aantal selecties van buxus die resistent zijn tegen Calonectria. Na een intensief veredelingsprogramma, 12 jaar geleden opgestart, werden vier hybriden gesecteerd. Eind 2015 werd de productie opgestart. Senior neemt me mee naar de kas achter zijn kantoor en laat mij de vier moederplanten zien. 'Dit was alles wat we hadden. We moesten er in no time zoveel mogelijk stekken van maken. Dat is gelukt, ook al hebben we op een gegeven moment stekjes geknipt die maar twee blaadjes groot waren. De officiële introductie van deze nieuwe lijn buxus vindt dit najaar plaats tijdens Grootgroenplus. De afzet zal met name gericht zijn op het buitenland.' Hermans zegt het niet met zoveel woorden, maar feitelijk komt het er op neer dat hij Nederland en België voorlopig ziet als een verloren afzetmarkt voor zijn favoriete haagplant. Hermans: 'De buxusmot heeft in Frankrijk nog veel harder toegeslagen dan in Nederland, maar dat is voor de Fransen geen reden om afscheid te nemen van deze plant. Daar accepteert men gewoon dat je een plant moet verzorgen en beschermen tegen ziektes.' Dat zou, aldus de buxuskweker, ook gelden voor andere Europese landen zoals Zwitserland , Engeland en Duitsland. Daar wordt anders tegen een tuin aangekeken dan in Nederland en België. Deze ontwikkeling heeft ertoe geleid dat Herplant in een luttel aantal jaren zijn focus compleet moest draaien. Een paar jaar geleden bleef 50 procent van de afzet nog in de Benelux; nu is dat omgedraaid en verlaat circa 90 procent van de planten de Benelux. Ook nu zegt Hermans het niet met zoveel woorden, maar het is duidelijk dat dit een zware exercitie is geweest die het bedrijf, dat naast buxus vrijwel alleen taxus kweekt, veel gekost heeft. 'De afgelopen jaren hebben we eigenlijk geen geld verdiend. Ook 2019 zal nog mager zijn, hoewel we de weg naar boven weer hebben gevonden. Echt goed wordt het pas weer in 2020, wanneer de nieuwe Calonectra-resistente buxus-cultivars goed in de markt zijn gezet en volop verkocht worden.' Hermans durft het nog niet als een feit te presenteren, maar hij heeft al gezien dat zijn nieuwe cultivars wat minder aantrekkelijk zijn voor de buxusmot. Vooralsnog zal Herplant de verkoop en kweek zelf ter hand nemen. In toekomst kunnen misschien andere kwekers aansluiten.

De buxusmot heeft in Frankrijk nog veel harder toegeslagen, maar dat is voor de Fransen geen reden om afscheid te nemen van buxus

Buxus-arboretum

Buxus is een kwetsbare plant gebleken. Dat zou vooral komen doordat in West- Europa alleen Buxus sempervirens wordt gebruikt. Volgens Hermans is dat te begrijpen, maar ook jammer, omdat buxus een heel grote familie is met zelfs een aantal tropische familieleden. Veel van deze planten komen ook voor in de gebieden waar de buxusmot zijn oorsprong heeft. Dat zou verklaren waarom de nieuwe cultivars weliswaar niet buxusmot-proof zijn, maar duidelijk wel een hogere tolerantie hebben. Directeur Hermans heeft overigens liever dat ik dat niet opschrijf. 'We zijn nu bezig met wetenschappelijk onderzoek om dit aan te tonen.'

In de kas achter het zeer representatieve kantoor van Herplant staan naast de vier moederplanten ook een groot aantal verschillende soorten buxus. Didier Hermans gebruikt dit buxus-arboretum als een genenbibliotheek, waarmee hij onder andere de vier Calonectria-resistente buxus-cultivars heeft gekruist. Het gaat om vier hybriden, die allemaal verschillende ouders of combinaties van ouders hebben en hun eigen toepassingen kennen. De ene soort is geschikter voor lage haagjes, de andere voor hoge hagen of knipwerk etc.

De nieuwe cultivars van Herplant zijn officieel nog niet op de markt. Dat wil niet zeggen dat de belangrijke partijen in de markt er geen weet van hebben. De officiële introductie zal gebeuren op de Grootgroen dit najaar en gelijktijdig worden de eerste planten aangeplant in Chateau de Villandry, één van de belangrijkste historische tuinen in Frankrijk. Ook vertegenwoordigers van Paleis Het Loo zijn al herhaaldelijk wezen kijken. Ook hier houdt Hermans senior de kaarten weer tegen de borst, maar hij hoopt duidelijk dat Het Loo binnenkort gaat kiezen voor zijn cultivars. Dat zou voor de buxuskweker een zoete wraak zijn, omdat dit tuinencomplex als een van de eerste afscheid nam van buxus en koos voor Ilex crenata. Hermans wil deze Japanse hulst niet afvallen, maar volstaat met de opmerking: 'Dit is een moeilijke plant en de problemen daarmee komen nog wel.'

Junior

Ik houd het interview met Hermans senior en zijn zoon Alec, waarbij senior duidelijk het meest op de praatstoel zit. Tijdens het interview, dat ongeveer anderhalf uur duurt, concludeert Hermans senior ongeveer vijf keer dat hij voldoende gezegd heeft en dat zoonlief het gesprek moet overnemen, om vervolgens met hetzelfde aanstekelijke enthousiasme door te praten. Alec Hermans is nu 25 jaar en werkt eigenlijk pas drie jaar in het familiebedrijf. Hij heeft een opleiding op het gebied van ICT.

Samenwerken

Herplant is een boomkwekerij die wat meer dan andere kwekerijen initiatief durft te nemen. Hermans senior is al sinds jaar en dag voorzitter van de Boomtelersfederatie Noord-België, een onderdeel van de AVBS. Verder zit Hermans al enige jaren in het bestuur van Grootgroenplus en is actief binnen de ledenraad van Treeport. Didier Hermans vindt dat duidelijk belangrijk vanuit zijn eigen idealisme. Tijdens het interview komt dat een paar keer ter sprake: 'Wij moeten veel meer samenwerken, omdat we als sector moeten overleven.' Uit een rapport van de Rabobank blijkt dat ongeveer de helft van de kwekers boven de vijftig geen opvolger heeft. Dat wil niet zeggen dat al die bedrijven ophouden te bestaan, maar de conclusie kan niet anders zijn dan dat bedrijven groter zullen worden en zich meer zullen gaan specialiseren.

De interviewtijd is bijna om. We vergeten bijna dat het eigenlijke onderwerp van het gesprek de samenwerking tussen Varb en Herplant was. Bij dit onderwerp neemt Alec Hermans als opgeleid ICT'er het woord. 'Wij werken nu ongeveer twee jaar met Varb en zijn heel tevreden. Het is een goed systeem, dat zich in onze visie beter en sterker heeft ontwikkeld dan dat van de collega's.. Herplant is waarschijnlijk een atypische gebruiker van Varb. Het bedrijf voert uit principe geen handel, om op die manier ziektes en plagen beter buiten de deur te houden. Ze zoeken dus zelden in het systeem, maar willen wel met hun aanbod in het systeem gevonden worden.

LOGIN   met je e-mailadres om te reageren.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie