Het nieuwe plantenpaspoort wordt herkenbaarder

ARTIKEL

Guus van Rijswijck, donderdag 13 december 2018

258 sec

Nieuw plantenpaspoort moet risico's ziektes en plagen verminderen en producten beter traceerbaar maken

Per 14 december 2019 krijgen boomkwekers te maken met nieuwe EU-wet- en regelgeving rondom de plantenpaspoortplicht. Naast een grotere herkenbaarheid moet het paspoort er in geval van besmettingen voor zorgen dat de mogelijke bron makkelijker traceerbaar is. Om geregistreerde bedrijven een beeld te geven van wat er op ze af komt, hield Naktuinbouw op 19 en 20 september twee informatiebijeenkomsten. Hoe gaat het plantenpaspoort eruitzien en wat moet daarop komen te staan?

Peter Lentjes van Naktuinbouw tijdens een bijeenkomst over het plantenpaspoort nieuwe stijl

'We moeten nu even over een hobbel heen, het is nu even lastig. Het kost tijd, geld en energie, maar dan hebben we ook een systeem waarmee we vijftien tot twintig jaar vooruit kunnen.' Aan het woord is senior beleidsmedewerker bij Naktuinbouw Peter Lentjes, die namens deze stichting zo'n honderdvijftig kwekers van geregistreerde bedrijven bijpraat over het plantenpaspoort nieuwe stijl. Dit nieuwe plantenpaspoort, dat in december 2019 ingaat, vloeit voort uit de EU-plantgezondheidsverordening, de Plant Health Regulation. Of een bedrijf nu buxus, coniferen of rozen verhandelt, door de nieuwe regelgeving krijgen ze er allemaal mee te maken. Het nieuwe plantenpaspoort heeft een nieuwe lay-out en alle bedrijven krijgen begin 2019 een nieuw registratienummer plantgezondheid van de NVWA.

Tracering mogelijk

Het plantenpaspoort is al jaren een vertrouwd begrip. Het paspoort, een noodzakelijk officieel document bij het verhandelen en in de markt zetten van planten en pootgoed in Europa, werd in juni 1993 ingevoerd door de Nederlandse overheid. Die datum was niet willekeurig: dat jaar vervielen de interne handelsgrenzen in Europa en ontstond het vrije verkeer van mensen en goederen. Lentjes: 'Voor die tijd had je ook bij de grens met Duitsland, Frankrijk en België import- en exportcontroles, met alle toestanden, oponthoud en paperassen van dien. Om toch een garantie te hebben dat al het materiaal dat in Europa wordt verspreid of verhandeld gezond is, werd het plantenpaspoort ingevoerd. Daarbij gaat het om documenten die met de zending of partij meegaan en een bepaalde garantie bevatten dat het materiaal is gekeurd, geïmplementeerd en dat er geen quarantaineziektes optreden. Daarnaast is tracering mogelijk met zo'n plantenpaspoort; het is dus bekend wie het in de markt heeft, waar het vandaan komt, waar het naartoe gaat.'

'Het plantenpaspoort moet de gezondheid garanderen van materiaal dat in Europa wordt verspreid of verhandeld'

Quarantaineziektes

Het gaat daarbij om bedrijfsinspecties, niet om partij-inspecties, vertelt Lentjes. 'Deze voeren we één keer per maand of per halfjaar uit. Het plantenpaspoort is een officieel document dat je eigenlijk afgeeft namens de minister. Een bedrijf kan ook via een overeenkomst geautoriseerd worden om zelf plantenpaspoorten af te geven. Dan moet het aan een aantal voorwaarden voldoen.' Naktuinbouw voert per jaar zo'n 14.000 keuringen uit van plantenpaspoorten, vertelt Lentjes de zaal. 'Dat varieert per bedrijf van twee keer per jaar tot veertien à vijftien keer per jaar. Er zijn gewassen en producten die we elke vier weken of elke maand moeten keuren omdat de omloopsnelheid hoog is, bijvoorbeeld stekken van sommige gewassen.'

Voorbeeld van het plantenpaspoort

Enge ziektes

Er zijn ook producten waarbij Naktuinbouw maar een à twee keer per jaar langskomt, met name in de boomkwekerijwereld, vertelt hij. 'Naast de veld- en gewaskeuring doen we ook nog één keer per jaar een administratieve controle, om te kijken of de tracking en tracing in de bedrijfsadministratie goed geregeld is.' Bij die inspecties vindt Naktuinbouw honderd tot honderdvijftig keer per jaar een quarantaineziekte. Tien of vijftien verschillende ziektes zijn dat, vertelt hij de aanwezigen. 'Dat zijn ziektes die wat vaker voorkomen dan in Nederland. Daar schrikken we doorgaans niet heel erg van. Bij die ziektes mogen we vaak zelf toezicht houden op de vernietiging of uitroeiing van de plant; het zijn de "niet-enge" quarantaineziektes.' Maar er zijn ook heel enge ziektes; als die binnen Nederland worden aangetroffen, is het zaak om direct de NVWA in te schakelen. Denk aan de boktor of, waar iedereen nu heel bang voor is: Xylella fastidiosa. 'Als dat soort ziektes worden aangetroffen, staat heel Nederland in brand. Dan gaan gebieden van vijf tot tien kilometer een paar jaar op slot en heb je echt een groot probleem. Die willen we liever niet vinden. Dat is een van de redenen dat er nu nieuwe plantgezondheidsregels worden uitgevaardigd.'

Uitbreiding plantenpaspoortplicht

Bij de stichting Naktuinbouw staan per 1 januari 2018 3002 bedrijven geregistreerd. Daarvan handelen 267 bedrijven in bloemisterijgewassen, 324 bedrijven in groentegewassen en 2.411 bedrijven in boomkwekerijgewassen. Van al deze bedrijven geven er zo'n 2.300 zelf plantenpaspoorten af op basis van een autorisatieregeling. Door de nieuwe regelgeving krijgen alle bedrijven met plantenpaspoorten te maken. De plantenpaspoortplicht wordt uitgebreid uit naar alle 'voor opplant bestemde planten'. Volgens de EU-definitie zijn dit planten die volledige planten kunnen voortbrengen en daarvoor bestemd zijn. Deze planten moeten worden uitgeplant, opnieuw worden geplant of geplant blijven. Alles wat we nu teeltmateriaal noemen, valt daaronder (dus ook zaden), maar ook alle 'consumptieve' pot-, perk- en kuipplanten. Er komen wel uitzonderingen voor bepaalde zaden en voor verkoop direct aan een niet-commerciële eindgebruiker.

Ook handelsbedrijven (voor handel binnen de EU) met producten als buxus, coniferen of rozen krijgen met plantenpaspoorten te maken. Alle bedrijven krijgen begin 2019 een nieuw registratienummer plantgezondheid van de NVWA, ook bedrijven die nu al geregistreerd zijn bij een keuringsdienst. Producten die voor het eerst paspoortplichtig worden, kunnen vanaf 1 januari 2019 van een plantenpaspoort worden voorzien.
Bron: Naktuinbouw

Lay-out plantenpaspoort verandert

Er komt een uniform format voor het plantenpaspoort. Nu is alleen de inhoud voorgeschreven en kiest u zelf de lay-out. In de nieuwe regelgeving is dit niet meer mogelijk. Het format is vastgelegd in uitvoeringsverordening 2017/2313/EU.

Er is een format vastgelegd met daarop de volgende vaste elementen:
● In de linkerbovenhoek: de EU-vlag (in kleur of zwart-wit)
● In de rechterbovenhoek: het woord 'Plantenpaspoort/ Plant Passport'
● 'A' + botanische naam
● 'B' + ISO-code lidstaat, koppelteken, registratienummer
● 'C' + traceerbaarheidscode
● 'D' + ISO-code land van oorsprong/productie, ook als dit Nederland is.

De traceerbaarheidscode is een belangrijk onderdeel. De traceerbaarheid van producten in de keten krijgt in de nieuwe verordening veel aandacht. Voor bepaalde eindproducten in de eindverpakking, zoals kamerplanten, zal waarschijnlijk geen traceerbaarheidscode nodig zijn. Dit wordt nog uitgewerkt. Het gevolg is dat bedrijven alle bestaande documenten/opdrukken aanpassen. Denk daarbij aan plantenpaspoorten en leveranciersdocumenten gekoppeld aan een plantenpaspoort.
De oude plantenpaspoorten blijven nog geldig tot 14 december 2023, maar vanaf 14 december 2019 moeten wél de nieuwe plantenpaspoorten worden aangebracht bij producten die dan in omloop komen. Zorg dus dat u niet teveel op voorraad hebt.

Bron: Naktuinbouw

Automatiseerder al druk bezig met nieuw plantenpaspoort
TSD IT, softwareleverancier voor boomkwekerij en groenvoorziening, is al druk bezig met het nieuwe plantenpaspoort dat in december 2019 ingaat. Boomkwekers hangen regelmatig aan de lijn. Salesmanager Gert Koster van TSD meldt dat het bedrijf nauw contact onderhoudt met Naktuinbouw over het nieuwe plantenpaspoort. 'We krijgen er regelmatig vragen over van onze klanten en dat aantal neemt toe. Het is belangrijk voor hen, want de administratie wordt complexer. Als dit niet in de software wordt opgelost, is het een flinke uitdaging om te voldoen aan de verplichtingen van de nieuwe Plantgezondheidsverordening.'

Serieuze aanpassing
De plantenpaspoortplicht wordt uitgebreid naar alle 'voor opplant bestemde planten'. Door de nieuwe regelgeving krijgen alle bedrijven met plantenpaspoorten te maken. De veranderingen door deze nieuwe Plantgezondheidsverordening betreffen niet alleen het uiterlijk van het Plantenpaspoort, benadrukt Koster. 'Traceerbaarheid en herkomst zitten diep in de software verankerd. Dat betekent dat dit een serieuze aanpassing van onze software is. Er zitten daarnaast dingen tussen die klein lijken, maar dat niet zijn. Neem een punt als "de kleinste handelseenheid", dat in de nieuwe wetgeving is opgenomen. Dat gaat van een potje tot een hele vracht en alles wat daartussenin zit.'

De automatiseerder faciliteert software voor boomkwekerijen, producenten en handelsbedrijven. Er zijn klanten die denken dat de nieuwe verordening dit jaar al ingaat, vertelt Koster. 'Gelukkig kunnen we hen direct geruststellen met de mededeling dat het om december 2019 gaat. We hebben nog even, maar we zijn er al druk mee bezig.'

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie